AKADEMIA FILMU AWANGARDOWEGO V
SEM. zimowy 2023/2024
Akademia filmu awangardowego V to nowy fakultet dla osób studiujących na Uniwersytecie Warszawskim i wszystkich zainteresowanych filmem i sztuką współczesną. W ramach tegorocznego cyklu zajęć szczególna uwaga zostanie położona na związki awangardy filmowej i filmu amatorskiego. Wyeksponowany zostanie aspekt kolektywnej kreacji w ramach Ruchu Amatorskich Klubów Filmowych w PRL-u. Poruszonym zagadnieniem będą związki sztuki z codziennym życiem. Program cyklu obejmuje zagadnienie autobiografizmu filmowego w nurtach awangardy filmowej. Zajęcia obejmują omówienie tekstów autorstwa osób kształtujących awangardę filmową, w tym szczególnie reżyserek filmowych, które podejmowały tematy związane z szeroko rozumianą refleksją o formie filmowej oraz kinie, praktyką reżyserską – warsztatem, relacją między kinem a nurtami/postawami kulturowymi: feminizmem, czarnym feminizmem, kolonializmem i postkolonializmem, teorią queer.
Program Akademii filmu awangardowego V obejmuje w znacznej mierze zagadnienia, które nie zostały wyczerpane we wcześniejszych częściach cyklu (1, 2, 3 i 4), oraz filmy niepokazywane do tej pory w ramach zajęć. W programie znalazła się jednocześnie klasyka awangardy filmowej, pozwalając dołączyć do cyklu także osobom, które nie brały do tej pory udziału w zajęciach. Cykl na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej.
Organizatorem Akademii filmu awangardowego jest Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Fundacją Okonakino. Projekt jest współfinansowany przez m. st. Warszawę.
W ramach Akademii filmu awangardowego V osoby uczestniczące będą mogły nie tylko wysłuchać wykładów ekspertów i ekspertek poszczególnych dziedzin filmu awangardowego oraz zapoznać się z filmami ujętymi w programie zajęć. W ramach zajęć Akademii filmu awangardowego po projekcjach wykłady wygłoszą: dr Marcin Borchardt, Sebastian Cichocki, dr Paulina Haratyk, dr Anna Konik, Magda Lipska, dr Krystyna Mazur, Daniel Muzyczuk, Agata Pyzik, prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz, dr Gabriela Sitek.
INFORMACJE OGÓLNE:
Miejsce i czas projekcji: Pierwsze zajęcia odbędą się we wtorek 17 października 2023. Wszystkie zajęcia odbywają się we wtorki – wskazane w harmonogramie zajęć. Wykłady i projekcje będą odbywały się w kinie Elektronik (generała Zajączka 7, 01-518 Warszawa).
Zajęcia rozpoczynają się o godzinie 17.00 i trwają ok. 3 godziny – w zależności od długości filmu. W kilku przypadkach, kiedy czas projekcji jest krótszy niż 120 min., zajęcia skończą się wcześniej.
Grupa dla osób zapisanych na zajęcia na Facebooku: https://www.facebook.com/groups/428356811368459/
Liczba ECTS: 4 (dla osób studiujących na Uniwersytecie Warszawskim)
Karnet: Osoby studiujące, chcące uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązane są do rejestracji na zajęcia w systemie USOS oraz wykupienia semestralnego karnetu, którego cena wynosi 120 zł
Dopiero po rejestracji należy wykupić karnet, który jest biletem wstępu na zajęcia.
Rejestracje na zajęcia przez USOS UW:
Zajęcia dedykowane dla IKP UW >>
Na zajęcia mogą zapisać się także osoby spoza Uniwersytetu. Zapisy: akademiafilmuawangardowego@gmail.com Warunkiem uczestniczenia w zajęciach jest wykupienie karnetu w cenie 120 zł.
Opłatę za karnet należy wpłacić na konto - po rejestracji w systemie USOS lub otrzymaniu potwierdzenia zapisania na zajęcia z adresu akademiafilmuawangardowego@gmail.com:
Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
35 1140 2004 0000 3902 8350 6721
Prosimy o wpisanie w tytule: Akademia filmu awangardowego oraz imienia i nazwiska osoby, która będzie uczęszczała na zajęcia (przykładowo: Akademia filmu awangardowego Jan Kowalski).
Będziemy wdzięczni za przesłanie potwierdzenia przelewu na adres: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
40 karnetów w prezencie
Dla osób, które nie mogą pozwolić sobie na wykupienie karnetu z powodu trudnej sytuacji materialnej, zarezerwowane jest 40 miejsc. Warunkiem otrzymania bezpłatnego karnetu jest wysłanie zgłoszenia wraz z uzasadnieniem na adres: zapisy@artmuseum.pl. Na zgłoszenia czekamy do 30 października.
WARUNKI ZALICZENIA:
1. Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność (10/100)
2. Końcowe zaliczenie pisemne - test końcowy 70/100
Warunkiem zaliczenia zajęć będzie napisanie testu końcowego, który odbędzie się na ostatnich zajęciach zaplanowanych w semestrze
3. Kontrola obecności (20/100)
Wymagana jest obecność na więcej niż połowie zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności. W przypadku każdej kolejnej osoba uczestnicząca w zajęciach zobowiązana jest napisać recenzję lub esej o wybranym filmie – na uzgodnienie wcześniej z koordynatorką temat, na którego projekcji osoba uczestnicząca była.
Objętość: maksymalnie 3000 znaków. Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze na adres: : g.sitek@uw.edu.pl
Więcej o zajęciach:
W ramach tegorocznego cyklu zajęć szczególna uwaga zostanie położona na związki awangardy filmowej i filmu amatorskiego. Wyeksponowany zostanie aspekt kolektywnej kreacji w ramach Ruchu Amatorskich Klubów Filmowych w PRL-u. Poruszonym zagadnieniem będą związki sztuki z codziennym życiem – m.in. w części zajęć poświęconych filmom tworzonym przez autorki w Jugosławii, w ramach których premierowo zostaną zaprezentowane filmy Tatjana Ivančić i Vukicy Đilas. Program cyklu obejmuje zagadnienie autobiografizmu filmowego w nurtach awangardy filmowej, zaprezentowane m.in. w utworach „Ścinki z życia szczęśliwego człowieka” Jonasa Mekasa (2012); „Aleph” Wallace’a Bermana oraz w twórczości Marie Menken.
Zajęcia obejmują omówienie tekstów autorstwa osób, które kształtowały awangardę filmową, w tym szczególnie reżyserek filmowych, które podejmowały tematy związane z szeroko rozumianą refleksją o formie filmowej oraz kinie, praktyką reżyserską – warsztatem, relacją między kinem a nurtami/postawami kulturowymi: feminizmem, czarnym feminizmem, kolonializmem i postkolonializmem, teorią queer. W programie zajęć zaprezentowany zostanie m.in. filmy „Sieci popołudnia” Mai Deren i Alexandra Hammida (1943); „Rytuał w przetworzonym czasie” (1946) oraz „Medytacja na temat przemocy” (1948) Mai Deren, “Surname Viet Given Name Nam” Trinh T. Minh-ha (1989) oraz przywołane teksty tych teoretyczek. Wątek postkolonialnej refleksji zostanie przedstawiony także na przykładzie twórczości Black Audio Film Collective, prezentowanej w ramach programu po raz pierwszy. Kwestie krytyki feministycznej też po raz pierwszy w cyklu zostaną przedstawione w obrębie twórczości Ulrike Ottinger i Frauenfilm. Osoby uczestniczące w zajęciach zapoznają się także z twórczością Barbary Hammer.
Wśród prezentowanych w ramach zajęć filmów znalazły się te, w których w szczególny sposób wykorzystana została forma wywiadu jako umożliwiająca podmiotową reprezentację bohaterek_ów, oddanie im głosu – m.in.: “DiAna's Hair Ego” Ellen Spiro (1989), “Surname Viet Given Name Nam” Trinh T. Minh-ha (1989); „Najgłośniej słychać milczenie” Anny Konik (2022). Filmy dokumentalne pozostają często w obiegu festiwalowym, poza głównym nurtem kinowej dystrybucji. Te, które znalazły się w zestawieniu, charakteryzuje nowatorstwo formy, przybliżające je do granicy między dokumentem a kinem eksperymentalnym. Podczas zajęć poruszona zostanie kwestia kreacji w filmie dokumentalnym i perspektywy, z której prowadzona jest narracja.
Zajęcia Akademii filmu awangardowego mają na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej i zwiększenie wiedzy o formach egalitarnego dostępu do środków wyrazu artystycznego, zachęcając do aktywnego udziału w kulturze.
dostępność dla osób ze specjalnymi potrzebami:
Zajęcia Akademia filmu awangardowego są dostępne dla osób ze szczególnymi potrzebami pod względem dostępności architektonicznej.
Osoby uczestniczące w zajęciach mogą skorzystać z formularza dostępnego na stronie projektu, dzięki któremu będzie można zgłaszać dodatkowe, szczególne potrzeby związane z braniem udziału w wydarzeniu. Po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa dni przed poszczególnymi projekcjami zrealizujemy w ramach projektu m.in. - pomoc pracowników podczas projekcji kinowych obejmującą szeptaną audiodeskrypcję skierowaną do osób z niepełnosprawnością wzroku, po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa tygodnie przed poszczególnymi wykładami zorganizujemy tłumaczenie migowe wykładów.
Formularz Dodatkowych potrzeb związanych z uczestniczeniem w Akademii filmu awangardowego >> (link: https://forms.gle/1reHq3a2eQE3wyxy5)
Telefon kontaktowy: 504 014 244, e-mail: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
Podstawowe lektury:
“Historie filmu awangardowego”, pod red. Ł. Ronduda, G. Sitek, Fundacja Okonakino, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Wydawnictwo ha!art, Warszawa-Kraków 2020
M. Radkiewicz, “Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundacja Okonakino, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Kraków-Warszawa 2022
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1930–1959”, w: „Kino klasyczne. Historia kina”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, t. 2, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2011, s. 549-66
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1960-1980”, w: „Kino epoki nowofalowej. Historia kina”, t. 3, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2015, s. 659-685
A. Pitrus, „Film awangardowy i sztuka wideo końca wieku”, w: „Kino końca wieku. Historia kina”, t. 4., pod red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2019, s. 867-899
P. A. Sitney, „Visionary Film: The American Avant-Garde 1943-2000”, Oxford University Press, New York 2002
Lektury zalecane:
M. Przylipiak, „Poetyka kina dokumentalnego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Gdańsk-Słupsk 2004
M. Radkiewicz, „»Władczynie spojrzenia«. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek”, korporacja ha!art, Kraków 2010
„Wideo w sztukach wizualnych”, pod red. R. W. Kluszczyńskiego, T. Załuskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Galeria Labirynt, Łódź-Lublin 2018
„Reżyserki kina. Tradycja i współczesność”, pod red. M. Radkiewicz, Rabid, Kraków 2005
M. Podsiadło, „Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2013
L. Mulvey, "Do utraty wzroku. Wybór tekstów", pod red. Kamili Kuc, Lara Thompson, korporacja ha!art, Era Nowe Horyzonty, Kraków-Warszawa 2010
Kuratorzy: dr hab. Łukasz Ronduda, dr Gabriela Sitek
Współpraca: Katarzyna Karwańska
Identyfikacja wizualna: Marta Lissowska
Obieg i przygotowanie kopii: Michał Rogalski
Koordynacja: dr Gabriela Sitek, kontakt: gabriela.sitek@gmail.com, g.sitek@uw.edu.pl
Organizatorem Akademii filmu awangardowego jest Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Fundacją Okonakino.
Akademia filmu awangardowego jest współfinansowana przez m.st. Warszawa.
Partnerami projektu są: Kino Elektronik, Akademia Dokumentalna, Against Gravity, Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity, Uniwersytet Warszawski, Warszawska Szkoła Filmowa. Patronat nad wydarzeniem objęło Radio Kampus.
Akademia filmu awangardowego V - tekst odczytywalny maszynowo >>
17.10.2023 (wtorek)
Twórczość Mai Deren jako prekursorki amerykańskiej awangardy filmowej
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Sieci popołudnia” (“Meshes of the Afternoon”) Mai Deren i Alexandra Hammida, USA 1943, 14 min →
„Rytuał w przetworzonym czasie” („Ritual in Transfigured Time”) Mai Deren, USA 1946, 14 min →
„Medytacja na temat przemocy” (“Meditation on Violence”, reż. Maya Deren, USA 1948, 10 min →
24.10.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amerykańska awangarda. Marie Menken, Stan Brakhage, Jonas Mekas – przypadki autobiograficzne
Prowadzący zajęcia: dr Marcin Borchardt
Filmy zaprezentowane w bloku:
“Glimpse of the Garden”, reż. Marie Menken, USA 1957, 4 min →
“Notebook”, reż. Marie Menken, USA 1962-1963, 10 min →
“Go! Go! Go!”, reż. Marie Menken, USA 1962-1964, 11’30 min →
31.10.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Awangardowe home movies Tatjany Ivančić i Vukicy Đilas w kontekście światowego kina amatorskiego
Prowadząca zajęcia: dr Paulina Haratyk
„Travelogue” (chorw., „Putositnice”), reż. Tatjana Ivančić, Jugosławia 1976, 5 min →
„Home movies”, reż. Vukica Đilas, Jugosławia 1970–199?, 51 min, kompilacja Slobodan Šijan →
7.11.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Czarność i rasa w filmach Black Audio Film Collective
Prowadząca zajęcia: Magda Lipska
"Still We Thrive", reż. Campbell X, Wielka Brytania 2021, 6 min
14.11.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Dotyk kina. Eksperymenty Barbary Hammer
Prowadząca zajęcia: dr Krystyna Mazur
Prezentowane filmy:
“Lover Other: The Story of Claude Cahun and Marcel Moore”, reż. Barbara Hammer, USA 2006, 55 min →
„Dowody w procesie ciał” (“Evidentiary Bodies”), reż. Barbara Hammer, USA 2018, 15 min →
21.11.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Tony’ego Conrada i jego postać we współczesnym filmie dokumentalnym
Prowadzący zajęcia: Daniel Muzyczuk
Prezentowany film:
28.11.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Ulrike Ottinger i Frauenfilm - wiele twarzy filmu feministycznego w Niemczech Zachodnich
Prowadząca zajęcia: Agata Pyzik
Prezentowany film:
5.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Postkolonialne rozmowy o tożsamości i historii oraz jej obrazach
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Prezentowane filmy:
“DiAna's Hair Ego”, reż. Ellen Spiro, USA 1989, 30 min →
“Nazwisko Viet imię Nam” (“Surname Viet Given Name Nam”), reż. Trinh T. Minh-ha, USA 1989, 108 min →
12.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-19.00
Film dokumentalny jako narzędzie przemierzania ciężaru milczenia
Prowadząca zajęcia: dr Anna Konik
Prezentowany film:
„Najgłośniej słychać milczenie” („Silence Heard Loud”), reż. Anna Konik, Polska 2022, 71 min →
19.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amatorskie Kluby Filmowe i awangarda
Prowadząca zajęcia: dr Paulina Haratyk
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Regi Poloniae”, reż. Jan i Danuta Maćkow, Stanisław Fischer, AKF Śląsk, Polska 1957, 11,59 min →
„Tramwaj do nieba”, reż. Wincenty Ronisz, Krzysztof Zanussi, AKF Warszawa, Polska 1958, 16 min →
„Dwaj ludzie z szafą”, reż. Roman Polański, Polska 1958, 14,52 min →
„Współczesna symfonia”, reż. Maciej Korus, Jerzy Ridan, AKF Nowa Huta, Polska 1971, 6,18 min →
„Manifestacja”, reż. Jan Piechura, AKF Sawa, Polska 1973, 8,43 min →
„Nieporozumienie”,reż. Piotr Majdrowicz, AKF Awa, 1979, 19,34 min →
„Fragment biografii”, reż. Janina Matejuk, AKF Fosa, Polska 1983, 8,45 min →
09.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Found footage jako technika awangardowych realizacji we współczesnym kinie dokumentalnym
Prowadząca zajęcia: dr Gabriela Sitek
Filmy prezentowane w bloku:
„Nie jestem twoim murzynem” (“I Am not Your Negro”), reż. Raoul Peck, 2016, 105 min →
16.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Josepha Beuysa i jego współczesny obraz w filmie dokumentalnym
Prowadzący zajęcia: Sebastian Cichocki
Zaprezentowany film:
„Beuys. Sztuka to rewolucja” (“Beuys”), reż. Andres Veiel, Niemcy 2017, 107 min →
23.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
test zaliczeniowy
Test zaliczeniowy odbędzie w Kinie Elektronik w sali naszych wszystkich spotkań.