AKADEMIA FILMU DOKUMENTALNEGO CZ. 2
SEMESTR LETNI 2024/2025 - ZAJĘCIA ONLINE

WOLNI SŁUCHACZE/WOLNE SŁUCHACZKI - ZAPISY NA MAILA KAROLINA@AGAINSTGRAVITY.PL

ZE WZGLĘDU NA OGRANICZENIA LICENCYJNE DOSTĘP DO ZAJĘĆ MOŻLIWY JEST WYŁĄCZNIE NA TERENIE POLSKI.

Przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim. Semestr letni 2024/25, zajęcia online.

Na program zajęć (wykładów, projekcji i dyskusji) składają się najwybitniejsze i najżywiej dyskutowane w ostatnich latach filmy dokumentalne. Film dokumentalny na początku XXI wieku nie tylko wyraźnie zyskuje na popularności, ale w świadomości wielu widzów pozostaje bardziej wiarygodnym i niezależnym niż film fabularny sposobem mówienia o rzeczywistości. Część druga Akademii Filmu Dokumentalnego w centrum stawia bohatera filmu dokumentalnego. Chcemy jednak potraktować to zagadnienie możliwie szeroko, a nawet metaforycznie, gdyż tak w swoich filmach bohaterów i “bohaterów” kreują twórcy współczesnych filmów dokumentalnych.

INFORMACJE OGÓLNE:

Miejsce i czas projekcji: Zajęcia będą odbywać się online. Uczestniczki i Uczestnicy będą otrzymywać dostęp do filmów i wykładów online.

• Wykłady będą odbywać się zgodnie z poniższym harmonogramem zajęć w środy o godz. 17:00 w formie live streamu na Facebooku Akademii Filmu Dokumentalnego UW. Wykłady będą rejestrowane i na następny dzień udostępniane wszystkim osobom zapisanym na zajęcia. Nie trzeba uczestniczyć w wykładzie na żywo, można go nadrobić w późniejszym, dogodnym dla siebie terminie.

• Filmy będą udostępniane na platformie akademia.vod.mdag.pl Po wykupieniu dostępu do zajęć każda osoba otrzyma karnet umożliwiający dostęp do filmów. Filmy będą udostępniane co tydzień - o północy w poniedziałki (aby mieć możliwość obejrzenia filmu przed środowym wykładem) - z możliwością odtworzenia w ciągu 6 dni (do niedzieli, w następny wtorek udostępni się kolejny film zgodnie z harmonogramem zajęć). Od momentu kliknięcia “Odtwórz” będzie 48h na dokończenie oglądania filmu.

• Dostęp do filmów możliwy wyłącznie na terenie Polski!

• Na pierwszy wykład zapraszamy w środę, 26.02. Pierwszy film będzie udostępniony od poniedziałku do niedzieli. Od 3 marca na siedem dni będzie udostępniony kolejny film z programu itd.

• Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu (w ciągu 7 dni dostępności danego filmu, w dogodnym dla siebie momencie). Zachęcamy do oglądania filmów przed wykładem, ale nie jest to absolutnie konieczne. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach wykupuje karnet umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

• Rejestrując się na zajęcia i/lub opłacając karnet po zakończeniu okresu dostępności danego filmu rozumiesz i akceptujesz, że nie będzie on już dla Ciebie dostępny, a jego nieobejrzenie liczy się jako jedna z możliwych do wykorzystania nieobecności.

Liczba ECTS: 4

Uwaga! Zaliczenie z tego przedmiotu można otrzymać RAZ w toku studiów. Jeśli już zaliczyłaś/zaliczyłeś na ocenę AFD2 w innym roku akademickim nie otrzymasz z tych samych zajęć zaliczenia po raz kolejny (nawet jeśli jesteś na innym etapie studiów, zmienił się program lub kod zajęć w USOS - to ciągle ten sam przedmiot i warunki zaliczenia). W razie wątpliwości prosimy o kontakt.

E-karnet: Studentki i studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są w pierwszej kolejności do rejestracji na zajęcia w systemie USOS, a następnie wykupienia semestralnego dostępu (e-karnetu), którego cena wynosi 165 zł.

→ UWAGA! Samo opłacenie dostępu (e-karnetu) nie gwarantuje miejsca na liście osób uczestniczących w zajęciach. Osoby, które chcą uzyskać zaliczenie z przedmiotu muszą w pierwszej kolejności zarejestrować się na zajęcia w systemie USOS. Dopiero po rejestracji należy opłacić e-karnet.

→ Warunkiem uczestnictwa w zajęciach jest zarejestrowanie się na stronie akademia.vod.mdag.pl adresem mailowym z systemu USOS, wykupienie karnetu na wybrany fakultet.

Link do kupna e-karnetu

→ Rejestrując się na zajęcia/opłacając karnet już po zakończeniu okresu dostępności danego filmu rozumiesz i akceptujesz, że nie będzie on już dla Ciebie dostępny, a jego nieobejrzenie liczy się jako jedna z Twoich nieobecności.

Istnieje możliwość wykupienia e-karnetu bez rejestracji w USOS, żeby uczestniczyć w zajęciach jako wolny/a słuchacz/ka. Zapisy dla wolnych słuchaczy/słuchaczek są otwarte, osoby zainteresowane prosimy o wysłanie zgłoszenia na adres mailowy: karolina@againstgravity.pl

Prowadząca:
dr Kaja Klimek -kulturoznawczyni, krytyczka i edukatorka filmowa i popkulturalna. 
Kontakt: akademiafilmudokumentalnego@gmail.com (w sprawach zaliczeniowych)

Koordynatorka:
Karolina Konwalik - Akademia Dokumentalna
Kontakt: karolina@againstgravity.pl (w sprawach organizacyjnych oraz w razie ewentualnych problemów technicznych z playerem. W razie problemów technicznych prosimy o przesłanie zrzutu ekranu z błędem/widokiem, który wyświetla się po zalogowaniu).

 WARUNKI ZALICZENIA

1. OBECNOŚĆ

W semestrze letnim 2024/2025 zaplanowanych jest 12 projekcji. Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach otrzyma karnet umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

Maksymalna ilość nieobecności umożliwiająca zaliczenie przedmiotu to: CZTERY. Każda kolejna będzie oznaczała brak możliwości zaliczenia przedmiotu. Ze względu na charakter zajęć nie ma znaczenia czy nieobecności są usprawiedliwone czy nie.

Każdej i każdemu przysługują DWIE NIEOBECNOŚCI bez żadnych konsekwencji. Za kolejne DWIE, które uznajemy za nadprogramowe, należy napisać recenzje lub zrealizować 3-minutowe recenzje wideo wybranych filmów z AFD2, które obejrzało się w ramach zajęć - innych niż film wybrany do pracy zaliczeniowej!

W tej pracy liczy się OPINIA, krytyczne spojrzenie, a nie powszechnie dostępne dane na temat filmu, jego twórców, przebiegu ukazanej sytuacji. Recenzja może być krótszą formą odpowiedzi na pytanie zadane w czasie zajęć.

Długość wideo: 1,5 minuty

Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze (tj. do do końca dnia).
Nadesłanie recenzji odrabiającej nieobecność jest konieczne do zaliczenia przedmiotu. Nieprzesłanie recenzji w terminie powoduje obniżenie oceny o pół za każdą.

UWAGA: To Uczestniczka i Uczestnik zajęć powinni wiedzieć, który film opuścili. Bieżące kontrolowanie ilości nieobecności leży po Waszej stronie.

2. PRACA ZALICZENIOWA

Warunkiem zaliczenia zajęć, poza obecnością, będzie przygotowanie pracy zaliczeniowej w postaci materiału wideo z dołączoną pisemną eksplikacją zastosowanej formy i metody pracy.

Jak się do tego zabrać? Każdemu prezentowanemu w ramach zajęć filmowi będzie towarzyszyło pytanie dotyczące czy to treści poruszanych w filmie, czy jego formy estetycznej, ale również szerszego kontekstu społecznego, kulturowego czy politycznego, w który film się wpisuje. Uczestniczka i Uczestnik zajęć wybierają zatem jeden film prezentowany w ramach Akademii i przygotowują odpowiedź na dotyczące go pytanie postawione w czasie dyskusji po owym filmie - w postaci materiału wideo. Pytania po zajęciach pojawią się na tej stronie - poniżej opisu filmu, którego dotyczą. Ze względu na charakter zajęć poprawianie pozytywnej otrzymanej oceny nie jest możliwe. 

• WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRACY:

Praca wideo: Długość to maksymalnie 1,5 minuty, popularny format video (mpeg, vlc, mp4, avi) wysłane poprzez Google Drive, Dropbox, Wetransfer. Materiał ma mieć charakter krytyczno-filmowy i eseistyczny. Co to oznacza? Autorka i Autor prezentują swoje poglądy i przemyślenia, dowodzą krytycznego myślenia o filmie i jego kontekście. Forma - właściwie dowolna - od wypowiedzi bezpośrednio do kamery (uwaga: przemyślanej i wypowiedzianej, a nie odczytanej! Czytanie oznacza dyskwalifikację i zwrot pracy!), przez różnorodne formy montażowe, vlogowe, wideo-eseistyczne (zmontowane materiały wizualne i komentarz autorki autora), reelsy, tiktoki po... No właśnie. Granicą jest Wasza inwencja twórcza. Preferowana wersja w pionie, jak na Instagrama lub TikToka, ale klasyczny format wideo również wpisuje się w formę zaliczenia. Praca powinna też zawierać planszę z listą wykorzystanych materiałów, których nie jesteście Autorami.

Eksplikacja autorska: do pracy (np. w treści maila) należy dołączyć pisemne uzasadnienie wybranej formy i metody pracy w przypadku wybranego zagadnienia oraz opis procesu twórczego. Długość: 2000 znaków ze spacjami.Eksplikacja to nie powtórzenie treści samej pracy, lecz krótka opowieść o tym,dlaczego wybrano taką formę, jak praca powstawała, jakie były wyzwania i co przyniosło satysfakcję.

Nazwa pliku wideo według schematu: imię_nazwisko_numer pytania

W treści maila wpisujemy również Imię i nazwisko i numer indeksu.

W treści maila wpisujemy również Imię i nazwisko oraz numer indeksu.

Jeśli szukacie inspiracji, serdecznie polecamy kanał AFD na YouTube, gdzie można obejrzeć najciekawsze prace uczestniczek i uczestników poprzednich edycji zajęć.

Charakter samych pytań towarzyszących filmom wskaże, że możliwości i form wyrazu będzie wiele. Liczy się przede wszystkim inwencja twórcza, własne przemyślenia, pomysły i kreatywność Autorki i Autora.

• KRYTERIA OCENIANIA:

Przy ocenie pod uwagę będą brane:

- zgodność z tematem - lub uzasadnione od niego odbieganie, jeśli Autorka lub Autor ma taką potrzebę;

- odpowiedź na pytanie dowodząca przemyślenia zagadnienia;

- odniesienia nie tylko do filmu, ale i innych tekstów kultury i kontekstów;

- oryginalność myśli i wyjście poza obiegowe, stereotypowe przekonania;

- własna, uzasadniona opinia i stanowisko;

- pomysł na realizację - jest ważniejszy właściwie niż samo wykonanie. Zdajemy sobie sprawę, że dla wielu z Was to pierwsza próba wypowiedzi w takiej formie. Bardzo szanuję każdą próbę wyjścia poza strefę komfortu i zmierzenia się z nową formą wyrazu;

- inwencja twórcza - to szerokie zagadnienie. Najważniejsze jest to, żebyście podjęli próbę, eksperymentowali i stworzyli autorskie dzieło;

- w przypadku wypowiedzi do kamery: najważniejsza jest jasność, spójność i przejrzystość wywodu podanego bezpośrednio do kamery (czyli do widzki, która Was ogląda), a nie odczytywanego z kartki/monitora. Czytanie rzuca się w oczy i oznacza zwrot pracy oraz konieczność zmierzenia się z tym lub innym tematem raz jeszcze;

- długość materiału - 1,5 minuty to absolutne maksimum. Ekonomia wypowiedzi jest istotna - za przekroczenie długości obniżamy ocenę o pół;

- na końcu plansza z listą wykorzystanych materiałów (wideo, muzyka), których nie jesteście Autorkami/Autorami - jeśli z takich korzystaliście.

• TERMIN:

Termin nadsyłania pracy wideo z eksplikacją autorską to DWA TYGODNIE od dnia zajęć. Przez datę zajęć rozumiemy dzień, w którym zgodnie z poniższym harmonogramem odbywa się wykład. Deadline na dosyłanie prac zaliczeniowych to 11 czerwca (czyli dwa tygodnie po ostatnich zajęciach, jeśli do pracy zaliczeniowej wybierasz ostatni film).

Gotowe prace należy wysłać pod adres akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

UWAGA! Termin jest niezmienny, rygorystycznie przestrzegany i nie ma od niego odstępstw, a jego przekroczenie zamyka drogę do opracowania pytania związanego z danym filmem - pozostaje on jednak przez resztę semestru dostępny do recenzji zaliczającej ewentualną nadprogramową nieobecność. Jeśli zajęcia nie odbywają się - termin to wciąż dwa tygodnie, chyba że prowadząca określi inaczej. Dlaczego tak musi być? Zależy nam, żeby jak najszybciej sprawdzać prace, szczególnie, gdy semestr zbliża się do końca. Dlatego też serdecznie namawiamy i zachęcamy, żeby zająć się pracami zaliczeniowymi wcześniej na przestrzeni semestru, a nie zostawiać spełnienie warunków zaliczenia na ostatni moment.

Za pracę można zdobyć 5 punktów. Oceniane będą zarówno forma, koncept, jak i treść. Po wypełnieniu warunków dotyczących obecności na tej podstawie wystawiona zostanie ocena końcowa.

UWAGA! OTO JEDYNY ADRES DO WYSYŁKI WSZYSTKICH PRAC: akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

PROSIMY NIE PISAĆ WIADOMOŚCI Z PYTANIAMI CZY PRACA DOTARŁA I CZY ZOSTAŁA SPRAWDZONA. PROWADZĄCA NIE ODPOWIADA NA TAKIE WIADOMOŚCI. DOSTANIECIE ODPOWIEDŹ OD RAZU Z OCENĄ I KOMENTARZEM DO PRACY. JEŚLI CZEGOKOLWIEK BĘDZIE BRAKOWAŁO, ZOSTANIECIE POPROSZENI O UZUPEŁNIENIE.

Na pytania bieżące odpowiadamy na stronie Akademii Filmu Dokumentalnego na Facebooku, zachęcamy więc do śledzenia.

26 LUTEGO 2025 - NIE CHCEMY INNEJ ZIEMI

No Other Land, reż. Basel Adra, Hamdan Ballal, Yuval Abraham, Rachel Szor, 2024,Palestyna, Norwegia / 96 min

Film ukazuje ciągnącą się przez dekady batalię prawną mieszkańców Masafer Yatta na Zachodnim Brzegu o zachowanie swojej wioski. Widzimy ich codzienność, która naznaczona jest niesprawiedliwością i upokorzeniami. Palestyńsko-izraelski filmowy kolektyw kręcił wydarzenia w wiosce przez pięć lat, korzystając przy tym z wcześniejszych nagrań mieszkańców. Zarejestrował filmowe świadectwo wielu prób wyrzucenia mieszkańców wioski i krwawych aktów przemocy popełnionych przez izraelskie wojsko i osadników. Adra – prawnik i dziennikarz, który urodził się i wychował w Masafer Yatta oraz Yuval Abraham – żydowski dziennikarz tworzą duet. Każdego dnia starają się pomóc mieszkańcom Masafer Yatta i opowiedzieć światu o ich tragedii. Ich pierwsze spotkanie udowodniło, jak bardzo ich sytuacja różni się od siebie, choć żyją przecież w tym samym kraju. Adra nie może się przemieszczać, jest szpiegowany, a jego dom często przeszukują izraelskie władze. Yuval może bez przeszkód jeździć po kraju i ma pełną swobodę działania. Film nie proponuje gotowych rozwiązań, stając się bardzo aktualnym wołaniem o równość. 

Pytanie do filmu: Czy wierzysz, że filmy dokumentalne mogą zmienić rzeczywistość? Uzasadnij, pokaż przykłady.

5 MARCA 2024 - PRZEŻYĆ

Flee, reż. Jonas Poher Rasmussen, 2021, Dania, Francja, Szwecja, 92 min.

Animowany film dokumentalny, który stał się przebojem festiwalu w Sundance, gdzie zdobył Wielką Nagrodę Jury w Konkursie Międzynarodowym i porównywany jest do legendarnego „Walca z Baszirem”.

Poruszająca historia nastolatka uciekającego z matką i rodzeństwem z ogarniętego wojną Afganistanu do Europy. To także intymna opowieść o dorastaniu i odkrywaniu swojej seksualności. W życiu Amina dominuje poczucie straty i to na wielu poziomach. Bohater musiał brutalnie wkroczyć w dorosłość i przez ponad 20 lat tłumił w sobie traumatyczne doświadczenia. Dziś, jako niespełna czterdziestolatek, odnosi sukcesy jako naukowiec i planuje ślub ze swoim długoletnim partnerem.

Amin postanawia zdradzić prawdę o sobie w filmie, ale nie jest gotowy, żeby stanąć oko w oko z kamerą, dlatego reżyser Jonas Poher Rasmussen (jego dawny szkolny kolega) postanowił sięgnąć po animację. Tłumione do tej pory wspomnienia tworzą poruszającą historię, w której granice czasu i przestrzeni ulegają zatarciu. Znaleźć w niej można liczne paralele ze współczesnością. Film jest fascynujący nie tylko pod względem unikalnej formy, ale również niezwykle bliskiej relacji bohatera z reżyserem.

12 MARCA 2025 - PIEŚNI WIELORYBÓW

Whale Nation, reż. Jean-Albert Lièvre, 2023,Francja, 88 min

Wieloryby żyją na Ziemi od 40 milionów lat i są potężniejsze niż największe dinozaury. „Pieśni wielorybów” zabierają nas w podróż po Afryce, Azji, Oceanii, Arktyce i Antarktydzie, pokazując w spektakularny wizualnie sposób potęgę oceanu. Posłuchajmy wyjątkowego śpiewu niezwykłych istot, dzięki któremu komunikują się ze sobą na odległość tysięcy kilometrów. Wyruszmy z najlepszymi fotografami przyrody na świecie w coroczną wędrówkę podwodnych olbrzymów, pokazującą ich niezwykłe zdolności i bogate życie społeczne. Wieloryby w tym filmie opowiadają nam swoją historię i mamy wrażenie przebywania w skórze jednego z nich. To one są prawdziwymi strażnikami naszej planety i zapewniają jej równowagę.

Oprócz zapierających dech w piersiach ujęć, posłuchamy także oryginalnej ścieżki dźwiękowej, w której wykorzystano muzykę między innymi Leonarda Cohena, Jóhanna Gunnara Jóhannssona, Sigur Rós czy Kronos Quartet. Polską narratorką filmu jest Margaret. 

19 MARCA 2025 - KROWA

Cow, reż. Andrea Arnold, 2021, Wielka Brytania, 94 min.

Bohaterką filmu jest krowa Luma. Obserwujemy cykl jej życia i zanurzamy się w jej emocjach. Wybitna reżyserka Andrea Arnold („American Honey”) skupia się na czystej obserwacji. Jedyne głosy, jakie docierają do naszych uszu, to komendy bezimiennych pracowników pewnej brytyjskiej farmy mlecznej, zagłuszane przez szczęk metalowych krat, zgrzyt maszyn i niskie, pełne trwogi muczenie krów. Widzimy, jak Luma jest wpychana do stalowej klamry do dojenia, a pajęcze mechaniczne dysze zasysane są do jej wymion. Gigantyczna konstrukcja przypominająca imadło zawiesza Lumę w powietrzu, dzięki czemu jej kopyta można przyciąć z chirurgiczną precyzją. Uczestniczymy w porodzie, po którym Luma łączy się ze swoim nowonarodzonym cielęciem zaledwie na kilka minut, a następnie każde z nich idzie osobno labiryntem wąskich przejść, od których nie ma ucieczki. W tym zmechanizowanym świecie życie Lumy sprowadzone zostaje do funkcji przedmiotu potrzebnego człowiekowi, który czeka nieuchronna śmierć. To pozbawione narracji filmowe studium życia Lumy jest próbą filozoficznego rozważenia losu i praw zwierząt hodowlanych, bezrefleksyjnie przez nas wykorzystywanych. 

26 MARCA 2025 - NATURALNA DZIKOŚĆ SERCA

A New Kind of Wilderness, reż. Silje Evensmo Jacobsen, 2024, Norwegia, 83 min.

Przez lata rodzina złożona z rodziców i czwórki dzieci cieszyła się samowystarczalnym życiem na norweskiej farmie, z dala od zgiełku miasta, w harmonii z naturą. Niespodziewana tragedia wywróciła ich życie do góry nogami. Współczucie, które okazują sobie nawzajem, rozciąga się również na zwierzęta, dom i otaczającą naturę. Prywatne zdjęcia i domowe materiały wideo wplecione w narrację filmu akcentują psychologiczny wymiar upływu czasu. Film stawia pytanie o to, jak kierować sobą i rodziną w czasach smutku. Akcentuje potrzebę zaakceptowania zmiany i znalezienia nowej drogi życia. Gdy decydujesz się na życie z dala od społeczeństwa, musisz być przygotowany na możliwe wygnanie z raju. Film otrzymał Nagrodę Główną w międzynarodowym konkursie dokumentalnym na Sundance.

2 KWIETNIA 2025 - JAK ZOSTAĆ JAPOŃCZYKIEM

The Making of a Japanese, reż. Ema Ryan Yamazaki, 2023, Japonia, USA, Finlandia, Francja, 99 min.

Jakie są charakterystyczne cechy i zachowania potrzebne do tego, aby stać się częścią japońskiego społeczeństwa? Co sprawia, że jesteś Japończykiem? Obserwując przez rok uczniów pierwszej i szóstej klasy publicznej szkoły podstawowej w Tokio, a także ich nauczycieli, poznajemy system szkolny, który znacząco różni się od innych krajów. Odkrywamy, w jaki sposób nauczyciele i uczniowie kształtują się nawzajem. Oprócz przyswajania nauki, dzieci uczą się samodyscypliny, ducha wspólnoty i dobrych manier. Codziennie weryfikowana jest równowaga między indywidualizmem a poszanowaniem innych. Wybuch pandemii i jej ograniczenia to tylko kolejny środek kontrolny, bo dzieci w Japonii są kształtowane przez kulturę swojego kraju i ściśle określony proces edukacyjny, który niezachwianie dąży do właściwej równowagi pomiędzy indywidualnym rozwojem a harmonią społeczeństwa jako całości.

Film dokumentuje ten proces, stosując jednak hybrydową perspektywę. Reżyserka filmu krytycznie przygląda się japońskiej kulturze, z pozycji na równi jej znanej (sama pochodzi z Japonii), jak i obcej. Środowisko szkolne przypomina tu bowiem zakład produkcyjny, w którym surowcem do przetworzenia są dzieci.

9 KWIETNIA 2025 - ŚCIEŻKA DŹWIĘKOWA ZAMACHU STANU

Soundtrack to a Coup d'Etat, reż. Johan Grimonprez, 2024, Francja, 150 min.

Polityka sprzed 60 lat nigdy nie była przedstawiona w tak energetyczny, dynamiczny sposób. Lata 1960–1961. 16 krajów afrykańskich ogłasza niepodległość, co wywołuje niepokój mocarstw w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. CIA wysyła do Afryki gwiazdy jazzu: Louisa Armstronga, Dizzy Gillespie, Ninę Simone i innych, aby wzmocnić pozytywne odczucia Afrykańczyków wobec USA. Muzycy zaczynają zdawać sobie sprawę, że są wykorzystywani przez własny kraj, w którym nadal istnieje segregacja rasowa. Kongo było strategicznym krajem kontynentu, z uwagi na cenne surowce i rozmiar państwa. Premier tego kraju, Patrice Lumumba, był liderem ruchu narodowowyzwoleńczego całej Afryki, a jego najbliższą doradczynią była aktywistka i pisarka Andrée Blouin.

Film – w nowatorski stylistycznie i narracyjnie sposób – ukazuje zeitgeist i zderzenie świata polityki oraz muzyki. W ścieżce dźwiękowej znalazła się muzyka największych gwiazd jazzu, ale także kongijskich artystów, którzy występują na ekranie. Piosenkarka Abbey Lincoln i perkusista Max Roach byli jednymi z protestujących, którzy w 1961 roku przerwali posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ. Cały świat nie mógł się pogodzić z zamachem na Lumumbę, który okazał się być jedynie przykrywką do wysłania do Kongo najemników. Nikita Chruszczow uderzający butem o stolik w ONZ i Fidel Castro goszczący w hotelu w Harlemie dopełniają obraz tamtych lat. 

16 KWIETNIA 2025 - E.1027 – Eileen Gray i dom nad morzem

E.1027 – Eileen Gray and the House by the Sea, reż. Beatrice Minger, Christoph Schaub, 2024, Szwajcaria, 89 min.

Niezwykle stylowy film dokumentalny, opowiadający o kultowej irlandzkiej artystce i architektce Eileen Gray. Zbudowała swój modernistyczny dom marzeń na Lazurowym Wybrzeżu, a następnie została przyćmiona przez Le Corbusiera. Gray miała wybitny talent do projektowania. Stworzyła jedne z najbardziej kultowych mebli XX wieku. Jej dom był równocześnie dziełem sztuki, z widokiem na skąpane w słońcu Morze Śródziemne. Miejsce nosiło nazwę E.1027, co było tajemniczym skrótem imion Gray i jej kochanka – rumuńskiego architekta Jeana Badovici. Kiedy jednak Le Corbusier dowiedział się o tym projekcie, popadł w obsesję. Pokrył ściany domu muralami i opublikował ich zdjęcia. Gray potraktowała jego murale jako wandalizm i zażądała zadośćuczynienia. Le Corbusier zignorował jej życzenia i zamiast tego wybudował swój słynny Cabanon – bezpośrednio za E.1027, który do dziś dominuje w tym miejscu.

Film rekonstruuje dramatyczną historię Gray i jej domu. To oszałamiająco piękna opowieść o sile kobiecej ekspresji i męskiej chęci kontrolowania jej. Genialna artystka musiała spędzić życie w cieniu swoich kolegów. 

23 KWIETNIA 2025 - ZBAWICIEL NA SPRZEDAŻ

The Savior For Sale, reż. Antoine Vitkine, 2021, Francja, 99 min.

W 2017 roku podczas aukcji w Christie’s za rekordowe 450 mln USD został sprzedany obraz zatytułowany „Salvator Mundi” („Zbawiciel świata”), przypisywany samemu Leonardo da Vinci. Ale czy to naprawdę dzieło włoskiego geniusza, czy też jedno z największych oszustw w historii sztuki? Twórcy filmu odsłaniają przed nami kulisy rynku sztuki oraz gigantyczny, globalny wpływ pojedynczego obrazu.

„Żaden hollywoodzki reżyser nie mógł lepiej dobrać takich postaci. Arcydzieło, które jest zabawne, eleganckie, odkrywcze ” – tak o filmie napisał „Der Spiegel”. Zaś „The Economist” oznajmił, że „’Zbawiciel na sprzedaż’ wydaje się czasem bardziej thrillerem niż filmem dokumentalnym. Vitkine przekonał imponującą liczbę ludzi, aby porozmawiali z nim przed kamerą, a to, co mają do powiedzenia, jest fascynujące”.

7 MAJA 2025 - NA WIARĘ. ,,EGZORCYSTA’’ WILLIAMA FRIEDKINA

Leap of Faith: William Friedkin on "The Exorcist", reż. Alexandre O. Philippe, 2019, USA, 104 min.

Proces powstania filmu, który zrewolucjonizował gatunek horroru, jawi nam się z opowiadania reżysera jakby wiedziony tajemną ręką. – Filmy są o tajemnicy przeznaczenia lub o tajemnicy wiary – mówi Friedkin, wskazując na „Egzorcystę” jako przykład drugiego rodzaju.

Niesamowite historie związane z procesem twórczym, zbiegi okoliczności na planie i poza planem filmu są przedstawiane przez reżysera w dramatyczny sposób. Zaczynamy wierzyć, że sam film został opętany. Liczne fragmenty „Egzorcysty” są nie tylko ilustracją tej swoistej lekcji o gatunku horroru, ale otrzymują nowy wymiar dzięki interpretacji mistrza. – Nie mogę obronić tej sceny, jest niewiarygodna – mówi reżyser, omawiając koniec filmu, w którym opętany ksiądz Karras popełnia samobójstwo, aby tym samym zabić w sobie złego ducha. Co to oznacza? Może to następny element mitologii „Egzorcysty”?

21 maja - VARDA WEDŁUG AGNES

Varda by Agnès, reż. Agnès Varda, 2019, Francja, 115 min.

Agnès Varda, legenda kina, autorka m.in. „Cléo od piątej do siódmej”, „Szczęścia”, „Stworzeń”, laureatka Złotego Lwa festiwalu w Wenecji za „Bez dachu i praw”. Jej „Twarze, plaże”, pokazywane na 15. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity, wypełniały sale po brzegi i były nominowane do Oscara, a ona sama odebrała złotą statuetkę za całokształt twórczości. Informacja o śmieci w marcu tego roku 90-letniej ikony kina, prekursorki Nowej Fali, zaskoczyła wszystkich. Najnowszy i niestety ostatni film mistrzyni „Varda według Agnès” ukazuje jej doświadczenia jako reżyserki i jest zaskakującym podsumowaniem jej pracy i stylu, który ewoluował przez dziesięciolecia.

Nie jest to typowy filmowy autoportret. To raczej zbiór kontemplacyjnych komentarzy Vardy do jej życia i pracy jako reżyserki, fotografki, instalatorki, prezentowany w sposób nieciągły, wzbogacony rozmowami ze współpracownikami. Varda opowiada o inspiracjach, filmach, fotografiach, instalacjach i obrazach, zdradzając kulisy ich powstania. Przedstawia się jako zbieraczka, która kolekcjonuje obrazy otaczającego świata i przetwarza je w nowatorski sposób. Na idei kolażu oparła zresztą swoją karierę artystki wizualnej. Od zawsze fascynowała się realizmem dokumentalnym, a także zestawieniem fikcyjnych obrazów z rzeczywistością.

28 maja - siostrzeństwo świętej sauny - seans w kinie

Smoke Sauna Sisterhood, reż. Anna Hints, 2023, Estonia, Francja, Islandia, 89 min.

W bujnym, zielonym lesie w południowej Estonii grupa kobiet zbiera się w tradycyjnej saunie, żeby wspólnie dzielić najgłębsze sekrety, przemyślenia i czerpać z siły swojej wspólnoty. Otoczone dymem i żarem obnażają nie tylko ciała, ale i emocje. Wypędzają z siebie lęki i wstyd, żeby odzyskać siłę i energię do życia. Film portretuje ten intymny rytuał, który odbywa się w ciasnej i ciemnej przestrzeni nasyconej oddechem i parą. Gorąc i pot są tu namacalne równie mocno, jak cielesność. Obserwujemy ciała i twarze skąpane w mroku w procesie wspólnotowego oczyszczania. Dowiadujemy się, czego doświadczyły w swoim życiu.

Namacalne i uniwersalne opowieści pokazują uniwersalizm, wspólnotowość oraz podkreślają rolę kolektywnego myślenia w radzeniu sobie z problemami. Siostrzeństwo świętej sauny” przepełnia autentyczne piękno, które nie płynie z posiadania idealnego ciała, ale humoru, mądrości i samoświadomości. Film kręcony przez 8 lat jest również portretem estońskiej dymnej sauny wpisanej na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Oryginalna ścieżka dźwiękowa jest wynikiem twórczej współpracy islandzkiego kompozytora Eðvarð Egilssona i eksperymentalnego folkowego trio EETER.