AKADEMIA FILMU AWANGARDOWEGO V
SEM. zimowy 2023/2024
Akademia filmu awangardowego V to nowy fakultet dla osób studiujących na Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych i wszystkich zainteresowanych filmem oraz sztuką współczesną. Osoby studiujące w PJATK mogą wybrać przedmiot Akademii filmu awangardowego jako przedmiot do wyboru (zamiast zajęć z Historii filmu dla studentów dziennych i zaocznych, II rok semestr letni lub zajęć z Ruchomego Obrazu). W ramach tegorocznego cyklu zajęć szczególna uwaga zostanie położona na związki awangardy filmowej i filmu amatorskiego. Wyeksponowany zostanie aspekt kolektywnej kreacji w ramach Ruchu Amatorskich Klubów Filmowych w PRL-u. Poruszonym zagadnieniem będą związki sztuki z codziennym życiem. Program cyklu obejmuje zagadnienie autobiografizmu filmowego w nurtach awangardy filmowej. Zajęcia obejmują omówienie tekstów autorstwa osób kształtujących awangardę filmową, w tym szczególnie reżyserek filmowych, które podejmowały tematy związane z szeroko rozumianą refleksją o formie filmowej oraz kinie, praktyką reżyserską – warsztatem, relacją między kinem a nurtami/postawami kulturowymi: feminizmem, czarnym feminizmem, kolonializmem i postkolonializmem, teorią queer.
Program Akademii filmu awangardowego V obejmuje w znacznej mierze zagadnienia, które nie zostały wyczerpane we wcześniejszych częściach cyklu (1, 2, 3 i 4), oraz filmy niepokazywane do tej pory w ramach zajęć. W programie znalazła się jednocześnie klasyka awangardy filmowej, pozwalając dołączyć do cyklu także osobom, które nie brały do tej pory udziału w zajęciach. Cykl na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej.
Organizatorem Akademii filmu awangardowego jest Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Fundacją Okonakino. Projekt jest współfinansowany przez m. st. Warszawę.
W ramach Akademii filmu awangardowego V osoby uczestniczące będą mogły wysłuchać wykładów ekspertów i ekspertek poszczególnych dziedzin filmu awangardowego oraz zapoznać się z filmami ujętymi w programie zajęć w formie projekcji organizowanych w kinie Elektronik (gen. Zajączka 7). W ramach zajęć Akademii filmu awangardowego po projekcjach wykłady wygłoszą: dr Marcin Borchardt, Sebastian Cichocki, dr Paulina Haratyk, dr Anna Konik, Magda Lipska, dr Krystyna Mazur, Daniel Muzyczuk, Agata Pyzik, prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz, dr Gabriela Sitek.
INFORMACJE OGÓLNE:
Miejsce i czas projekcji: Pierwsze zajęcia odbędą się we wtorek 17 października 2023. Wszystkie zajęcia odbywają się we wtorki – wskazane w harmonogramie zajęć. Wykłady i projekcje będą odbywały się w kinie Elektronik (generała Zajączka 7, 01-518 Warszawa).
Zajęcia rozpoczynają się o godzinie 17.00 i trwają ok. 3 godziny – w zależności od długości filmu. W kilku przypadkach, kiedy czas projekcji jest krótszy niż 120 min., zajęcia skończą się wcześniej.
Grupa dla osób zapisanych na zajęcia na Facebooku: https://www.facebook.com/groups/428356811368459/
Karnet: Osoby studiujące, chcące uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązane są do wysłania zgłoszenia na adres: akademiafilmuawangardowego@gmail.com (zaznaczając w tytule: Zgłoszenie - PJATK) oraz wykupienia semestralnego karnetu, którego cena wynosi 120 zł
Dopiero po rejestracji należy wykupić karnet, który jest biletem wstępu na zajęcia.
Na zajęcia mogą zapisać się także osoby spoza Uniwersytetu. Zapisy: akademiafilmuawangardowego@gmail.com Warunkiem uczestniczenia w zajęciach jest wykupienie karnetu w cenie 120 zł.
Opłatę za karnet należy wpłacić na konto - po rejestracji w systemie USOS lub otrzymaniu potwierdzenia zapisania na zajęcia z adresu akademiafilmuawangardowego@gmail.com:
Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
35 1140 2004 0000 3902 8350 6721
Prosimy o wpisanie w tytule: Akademia filmu awangardowego oraz imienia i nazwiska osoby, która będzie uczęszczała na zajęcia (przykładowo: Akademia filmu awangardowego Jan Kowalski).
Będziemy wdzięczni za przesłanie potwierdzenia przelewu na adres: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
40 karnetów w prezencie
Dla osób, które nie mogą pozwolić sobie na wykupienie karnetu z powodu trudnej sytuacji materialnej, zarezerwowane jest 40 miejsc. Warunkiem otrzymania bezpłatnego karnetu jest wysłanie zgłoszenia wraz z uzasadnieniem na adres: zapisy@artmuseum.pl. Na zgłoszenia czekamy do niedzieli 30 października.
WARUNKI ZALICZENIA:
1. Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność (10/100)
2. Końcowe zaliczenie pisemne - test końcowy 70/100
Warunkiem zaliczenia zajęć będzie napisanie testu końcowego, który odbędzie się na ostatnich zajęciach zaplanowanych w semestrze
3. Kontrola obecności (20/100)
Wymagana jest obecność na więcej niż połowie zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności. W przypadku każdej kolejnej osoba uczestnicząca w zajęciach zobowiązana jest napisać recenzję lub esej o wybranym filmie – na uzgodnienie wcześniej z koordynatorką temat, na którego projekcji osoba uczestnicząca była.
Objętość: maksymalnie 3000 znaków. Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze na adres: gabriela.sitek@gmail.com
Więcej o zajęciach:
W ramach tegorocznego cyklu zajęć szczególna uwaga zostanie położona na związki awangardy filmowej i filmu amatorskiego. Wyeksponowany zostanie aspekt kolektywnej kreacji w ramach Ruchu Amatorskich Klubów Filmowych w PRL-u. Poruszonym zagadnieniem będą związki sztuki z codziennym życiem – m.in. w części zajęć poświęconych filmom tworzonym przez autorki w Jugosławii, w ramach których premierowo zostaną zaprezentowane filmy Tatjana Ivančić i Vukicy Đilas. Program cyklu obejmuje zagadnienie autobiografizmu filmowego w nurtach awangardy filmowej, zaprezentowane m.in. w utworach „Ścinki z życia szczęśliwego człowieka” Jonasa Mekasa (2012); „Aleph” Wallace’a Bermana oraz w twórczości Marie Menken.
Zajęcia obejmują omówienie tekstów autorstwa osób, które kształtowały awangardę filmową, w tym szczególnie reżyserek filmowych, które podejmowały tematy związane z szeroko rozumianą refleksją o formie filmowej oraz kinie, praktyką reżyserską – warsztatem, relacją między kinem a nurtami/postawami kulturowymi: feminizmem, czarnym feminizmem, kolonializmem i postkolonializmem, teorią queer. W programie zajęć zaprezentowany zostanie m.in. filmy „Sieci popołudnia” Mai Deren i Alexandra Hammida (1943); „Rytuał w przetworzonym czasie” (1946) oraz „Medytacja na temat przemocy” (1948) Mai Deren, “Surname Viet Given Name Nam” Trinh T. Minh-ha (1989) oraz przywołane teksty tych teoretyczek. Wątek postkolonialnej refleksji zostanie przedstawiony także na przykładzie twórczości Black Audio Film Collective, prezentowanej w ramach programu po raz pierwszy. Kwestie krytyki feministycznej też po raz pierwszy w cyklu zostaną przedstawione w obrębie twórczości Ulrike Ottinger i Frauenfilm. Osoby uczestniczące w zajęciach zapoznają się także z twórczością Barbary Hammer.
Wśród prezentowanych w ramach zajęć filmów znalazły się te, w których w szczególny sposób wykorzystana została forma wywiadu jako umożliwiająca podmiotową reprezentację bohaterek_ów, oddanie im głosu – m.in.: “DiAna's Hair Ego” Ellen Spiro (1989), “Surname Viet Given Name Nam” Trinh T. Minh-ha (1989); „Najgłośniej słychać milczenie” Anny Konik (2022). Filmy dokumentalne pozostają często w obiegu festiwalowym, poza głównym nurtem kinowej dystrybucji. Te, które znalazły się w zestawieniu, charakteryzuje nowatorstwo formy, przybliżające je do granicy między dokumentem a kinem eksperymentalnym. Podczas zajęć poruszona zostanie kwestia kreacji w filmie dokumentalnym i perspektywy, z której prowadzona jest narracja.
Zajęcia Akademii filmu awangardowego mają na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej i zwiększenie wiedzy o formach egalitarnego dostępu do środków wyrazu artystycznego, zachęcając do aktywnego udziału w kulturze.
dostępność dla osób ze specjalnymi potrzebami:
Zajęcia Akademia filmu awangardowego są dostępne dla osób ze szczególnymi potrzebami pod względem dostępności architektonicznej.
Osoby uczestniczące w zajęciach mogą skorzystać z formularza dostępnego na stronie projektu, dzięki któremu będzie można zgłaszać dodatkowe, szczególne potrzeby związane z braniem udziału w wydarzeniu. Po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa dni przed poszczególnymi projekcjami zrealizujemy w ramach projektu m.in. - pomoc pracowników podczas projekcji kinowych obejmującą szeptaną audiodeskrypcję skierowaną do osób z niepełnosprawnością wzroku, po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa tygodnie przed poszczególnymi wykładami zorganizujemy tłumaczenie migowe wykładów.
Formularz Dodatkowych potrzeb związanych z uczestniczeniem w Akademii filmu awangardowego >> (link: https://forms.gle/1reHq3a2eQE3wyxy5)
Telefon kontaktowy: 504 014 244, e-mail: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
Podstawowe lektury:
“Historie filmu awangardowego”, pod red. Ł. Ronduda, G. Sitek, Fundacja Okonakino, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Wydawnictwo ha!art, Warszawa-Kraków 2020
M. Radkiewicz, “Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundacja Okonakino, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Kraków-Warszawa 2022
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1930–1959”, w: „Kino klasyczne. Historia kina”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, t. 2, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2011, s. 549-66
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1960-1980”, w: „Kino epoki nowofalowej. Historia kina”, t. 3, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2015, s. 659-685
A. Pitrus, „Film awangardowy i sztuka wideo końca wieku”, w: „Kino końca wieku. Historia kina”, t. 4., pod red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2019, s. 867-899
P. A. Sitney, „Visionary Film: The American Avant-Garde 1943-2000”, Oxford University Press, New York 2002
Lektury zalecane:
M. Przylipiak, „Poetyka kina dokumentalnego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Gdańsk-Słupsk 2004
M. Radkiewicz, „»Władczynie spojrzenia«. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek”, korporacja ha!art, Kraków 2010
„Wideo w sztukach wizualnych”, pod red. R. W. Kluszczyńskiego, T. Załuskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Galeria Labirynt, Łódź-Lublin 2018
„Reżyserki kina. Tradycja i współczesność”, pod red. M. Radkiewicz, Rabid, Kraków 2005
M. Podsiadło, „Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2013
L. Mulvey, "Do utraty wzroku. Wybór tekstów", pod red. Kamili Kuc, Lara Thompson, korporacja ha!art, Era Nowe Horyzonty, Kraków-Warszawa 2010
Kuratorzy: dr hab. Łukasz Ronduda, dr Gabriela Sitek
Współpraca: Katarzyna Karwańska
Identyfikacja wizualna: Marta Lissowska
Obieg i przygotowanie kopii: Michał Rogalski
Koordynacja: dr Gabriela Sitek, kontakt: gabriela.sitek@gmail.com
Organizatorem Akademii filmu awangardowego jest Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Fundacją Okonakino.
Akademia filmu awangardowego jest współfinansowana przez m.st. Warszawa.
Partnerami projektu są: Kino Elektronik, Akademia Dokumentalna, Against Gravity, Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity, Uniwersytet Warszawski, Warszawska Szkoła Filmowa. Patronat nad wydarzeniem objęło Radio Kampus.
Akademia filmu awangardowego V - tekst odczytywalny maszynowo >>
17.10.2023 (wtorek)
Twórczość Mai Deren jako prekursorki amerykańskiej awangardy filmowej
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Sieci popołudnia” (“Meshes of the Afternoon”) Mai Deren i Alexandra Hammida, USA 1943, 14 min →
„Rytuał w przetworzonym czasie” („Ritual in Transfigured Time”) Mai Deren, USA 1946, 14 min →
„Medytacja na temat przemocy” (“Meditation on Violence”, reż. Maya Deren, USA 1948, 10 min →
24.10.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amerykańska awangarda. Marie Menken, Stan Brakhage, Jonas Mekas – przypadki autobiograficzne
Prowadzący zajęcia: dr Marcin Borchardt
Filmy zaprezentowane w bloku:
“Glimpse of the Garden”, reż. Marie Menken, USA 1957, 4 min →
“Notebook”, reż. Marie Menken, USA 1962-1963, 10 min →
“Go! Go! Go!”, reż. Marie Menken, USA 1962-1964, 11’30 min →
31.10.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Awangardowe home movies Tatjany Ivančić i Vukicy Đilas w kontekście światowego kina amatorskiego
Prowadząca zajęcia: dr Paulina Haratyk
„Travelogue” (chorw., „Putositnice”), reż. Tatjana Ivančić, Jugosławia 1976, 5 min →
„Home movies”, reż. Vukica Đilas, Jugosławia 1970–199?, 51 min, kompilacja Slobodan Šijan →
7.11.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Czarność i rasa w filmach Black Audio Film Collective
Prowadząca zajęcia: Magda Lipska
"Still We Thrive", reż. Campbell X, Wielka Brytania 2021, 6 min
14.11.2023 (wtorek), godz. 17:00-20:00
Dotyk kina. Eksperymenty Barbary Hammer
Prowadząca zajęcia: dr Krystyna Mazur
Prezentowane filmy:
“Lover Other: The Story of Claude Cahun and Marcel Moore”, reż. Barbara Hammer, USA 2006, 55 min →
„Dowody w procesie ciał” (“Evidentiary Bodies”), reż. Barbara Hammer, USA 2018, 15 min →
21.11.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Tony’ego Conrada i jego postać we współczesnym filmie dokumentalnym
Prowadzący zajęcia: Daniel Muzyczuk
Prezentowany film:
28.11.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Ulrike Ottinger i Frauenfilm - wiele twarzy filmu feministycznego w Niemczech Zachodnich
Prowadząca zajęcia: Agata Pyzik
Prezentowany film:
5.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Postkolonialne rozmowy o tożsamości i historii oraz jej obrazach
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Prezentowane filmy:
“DiAna's Hair Ego”, reż. Ellen Spiro, USA 1989, 30 min →
“Nazwisko Viet imię Nam” (“Surname Viet Given Name Nam”), reż. Trinh T. Minh-ha, USA 1989, 108 min →
12.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-19.00
Film dokumentalny jako narzędzie przemierzania ciężaru milczenia
Prowadząca zajęcia: dr Anna Konik
Prezentowany film:
„Najgłośniej słychać milczenie” („Silence Heard Loud”), reż. Anna Konik, Polska 2022, 71 min →
19.12.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amatorskie Kluby Filmowe i awangarda
Prowadząca zajęcia: dr Paulina Haratyk
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Regi Poloniae”, reż. Jan i Danuta Maćkow, Stanisław Fischer, AKF Śląsk, Polska 1957, 11,59 min →
„Tramwaj do nieba”, reż. Wincenty Ronisz, Krzysztof Zanussi, AKF Warszawa, Polska 1958, 16 min →
„Dwaj ludzie z szafą”, reż. Roman Polański, Polska 1958, 14,52 min →
„Współczesna symfonia”, reż. Maciej Korus, Jerzy Ridan, AKF Nowa Huta, Polska 1971, 6,18 min →
„Manifestacja”, reż. Jan Piechura, AKF Sawa, Polska 1973, 8,43 min →
„Nieporozumienie”,reż. Piotr Majdrowicz, AKF Awa, 1979, 19,34 min →
„Fragment biografii”, reż. Janina Matejuk, AKF Fosa, Polska 1983, 8,45 min →
09.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Found footage jako technika awangardowych realizacji we współczesnym kinie dokumentalnym
Prowadząca zajęcia: dr Gabriela Sitek
Filmy prezentowane w bloku:
„Nie jestem twoim murzynem” (“I Am not Your Negro”), reż. Raoul Peck, 2016, 105 min →
16.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Josepha Beuysa i jego współczesny obraz w filmie dokumentalnym
Prowadzący zajęcia: Sebastian Cichocki
Zaprezentowany film:
„Beuys. Sztuka to rewolucja” (“Beuys”), reż. Andres Veiel, Niemcy 2017, 107 min →
23.01.2024 (wtorek), godz. 17.00-20.00
test zaliczeniowy
Test zaliczeniowy odbędzie w Kinie Elektronik w sali naszych wszystkich spotkań.