AKADEMIA FILMU AWANGARDOWEGO IV
SEM. zimowy 2022/2023
Akademia filmu awangardowego IV to nowy fakultet dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego i wszystkich zainteresowanych filmem i sztuką współczesną. Zajęcia obejmują projekcje filmów legendarnych twórców m.in.: Kennetha Angera, Barbary Hammer, Julie Dash, Mai Deren, Cheryl Dunye, Marie Menken, Jonasa Mekasa, Trinh T. Minh-ha, Laury Mulvey i Petera Wollena, Dawida Wojnarowicza. W ramach zajęć zostaną zaprezentowane koncepcje teoretyczne reżyserek, które nadal w Polsce pozostają mało znane. Cykl na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej.
Program Akademii filmu awangardowego IV obejmuje w znacznej mierze zagadnienia, które nie zostały wyczerpane we wcześniejszych częściach cyklu (1, 2 i 3), oraz filmy niepokazywane do tej pory w ramach zajęć. Program obejmuje jednocześnie klasykę awangardy filmowej, pozwalając dołączyć do cyklu także uczestnikom i uczestniczkom, którzy i które nie brali do tej pory udziału w zajęciach. Akademia filmu awangardowego IV jest częścią programu Akademii filmu awangardowego, realizowanego przez Fundację Okonakino we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie od 2019 r. przy wsparciu m.st. Warszawa.
W ramach Akademii filmu awangardowego IV studenci będą mogli nie tylko wysłuchać wykładów ekspertów i ekspertek poszczególnych dziedzin filmu awangardowego oraz zapoznać się z filmami ujętymi w programie zajęć. W ramach zajęć Akademii filmu awangardowego po projekcjach wykłady wygłoszą: dr Marcin Borchardt, Sebastian Cichocki, prof. dr hab. Marcin Giżycki, dr Paulina Haratyk, Karol Radziszewski, prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz, dr Gabriela Sitek.
INFORMACJE OGÓLNE:
Miejsce i czas projekcji: Pierwsze zajęcia odbędą się we wtorek 11 października 2022. Wszystkie zajęcia odbywają się we wtorki – wskazane w harmonogramie zajęć. Wykłady i projekcje będą odbywały się w kinie Elektronik (generała Zajączka 7, 01-518 Warszawa).
Zajęcia rozpoczynają się o godzinie 17.00 i trwają ok. 3 godziny – w zależności od długości filmu. W kilku przypadkach, kiedy czas projekcji jest krótszy niż 120 min., zajęcia skończą się wcześniej.
Grupa dla osób zapisanych na zajęcia na Facebooku: https://www.facebook.com/groups/428356811368459/
Liczba ECTS: 4 (dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego)
Karnet: Studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są do rejestracji na zajęcia w systemie USOS oraz wykupienia semestralnego karnetu, którego cena wynosi 100 zł
Dopiero po rejestracji należy wykupić karnet, który jest biletem wstępu na zajęcia.
Rejestracje na zajęcia przez USOS UW:
Zajęcia dedykowane dla IKP UW >>
Na zajęcia mogą zapisać się także osoby spoza Uniwersytetu. Zapisy: akademiafilmuawangardowego@gmail.com Warunkiem uczestniczenia w zajęciach jest wykupienie karnetu w cenie 100 zł.
Opłatę za karnet należy wpłacić na konto - po rejestracji w systemie USOS lub otrzymaniu potwierdzenia zapisania na zajęcia z adresu akademiafilmuawangardowego@gmail.com:
Fundacja Okonakino
Alior Bank: 52 2490 0005 0000 4530 5448 0263
Prosimy o wpisanie w tytule: Akademia filmu awangardowego oraz imienia i nazwiska osoby, która będzie uczęszczała na zajęcia (przykładowo: Akademia filmu awangardowego Jan Kowalski).
Będziemy wdzięczni za przesłanie potwierdzenia przelewu na adres: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
Pula nieodpłatnych karnetów zostanie rozdysponowana przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Szczegóły dotyczące ubiegania się o bezpłatny karnet z powodu trudnej sytuacji materialnej są dostępne na stronie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie: http://artmuseum.pl/pl/news/nowy-program-akademii-filmu-awangardowego
WARUNKI ZALICZENIA:
1. Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność (10/100)
2. Końcowe zaliczenie pisemne - test końcowy 70/100
Warunkiem zaliczenia zajęć będzie napisanie testu końcowego, który odbędzie się na
ostatnich zajęciach zaplanowanych w semestrze
3. Kontrola obecności (20/100)
Wymagana jest obecność na więcej niż połowie zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności. W przypadku każdej kolejnej Uczestnik / Uczestniczka zajęć zobowiązana jest napisać recenzję lub esej o wybranym filmie – na uzgodnienie wcześniej z koordynatorką temat, na którego projekcji był Uczestnik / Uczestniczka zajęć.
Objętość: maksymalnie 3000 znaków. Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze na adres: : g.sitek@uw.edu.pl
Więcej o zajęciach:
Uczestnicy zajęć zapoznają się z filmami: “Zagadki Sfingi” (1977), “Amy!” (1980) Laury Mulvey i Petera Wollena, “Illusions” Julie Dash (1983), “Surname Viet Given Name Nam” Trinh T. Minh-ha (1989), „The Watermelon Woman” Cheryl Dunye (1966), które w większości w programie Akademii filmu awangardowego będą prezentowane po raz pierwszy.
Wśród przedstawionych tematów zajęć znajdują się zagadnienia stanowiące kanon historii kina światowego: Wielka Awangarda – film dadaistyczny („Balet mechaniczny” Fernanda Légera, 1924, „Antrakt” René Claira, 1924), film surrealistyczny („Pies andaluzyjski” Luisa Buñuela i Salvadora Dali, 1929, „Złoty wiek” Luisa Buñuela, 1930), „Muszelka i pastor” Germaine Dulac, 1927, jak również pionierskie realizacje polskiego filmu awangardowego lat 20. i 30. („Przygoda człowieka poczciwego” Franciszki Themerson i Stefana Themersona, 1937; filmy zrekonstruowane współcześnie na podstawie śladów, zachowanych koncepcji m.in. „Apteka” Bruce’a Checefsky’ego 2001, „Drobiazg melodyjny” tegoż, 2006. Zwrócenie uwagi na tradycję dwudziestowiecznej awangardy filmowej jest istotne zarówno z powodu wypracowania na jej gruncie pierwszych poetyk filmowych jak i jej konstytutywnego wpływu na kształt sztuki awangardowej (por. R. W. Kluszczyński, „Film – sztuka Wielkiej Awangardy”, Warszawa-Łódź 1990).
Uczestnicy zajęć poznają tradycję kina amerykańskiej awangardy lat 20., 30. i 40. (m.in. “Glimpse of the Garden”, 1957, “Notebook”, 1962-1963, “Go! Go! Go!”, 1962-1964, Marie Menken, „Sieci popołudnia” Mai Deren i Alexandra Hammida, 1943, „Rytuał w przetworzonym czasie” Mai Deren, 1946, „Meditation on Violence” Mai Deren, 1948, „Ognie sztuczne” Kenetha Angera, 1947). Program cyklu zajęć obejmuje dzieje amerykańskiej awangardy filmowej lat 60. do lat 20. XXI w. (m.in. filmy „Ścinki z życia szczęśliwego człowieka”, 2012, Jonasa Mekasa, twórczość Andy Worhola). W ramach zajęć uczestnicy zapoznają się z zagadnieniami związków kina amatorskiego i awangardy, historią i współczesnymi realizacjami kina found footage, twórczością Josepha Beuysa.
Integralną częścią zajęć będą projekcje współczesnych filmów dokumentalnych, czerpiących z tradycji Wielkiej Awangardy i klasycznych dziś realizacji kina awangardowego lat 50., 60., 70. i 80. Echa tych tradycji można doszukać się we współczesnym kinie dokumentalnym jako filmów, których autorzy są współcześnie jedną z najbardziej otwartych na eksperyment grup filmowców. Współczesne kino dokumentalne to obecnie jeden z najciekawszych i najszybciej rozwijających się gatunków filmowych. Filmy dokumentalne, które znalazły się w zestawieniu, charakteryzuje nowatorstwo formy, przybliżające je do granicy między dokumentem a kinem eksperymentalnym.
dostępność dla osób ze specjalnymi potrzebami:
Zajęcia Akademia filmu awangardowego są dostępne dla osób ze szczególnymi potrzebami pod względem dostępności architektonicznej.
Uczestnicy mogą skorzystać z formularza dostępnego na stronie projektu, dzięki któremu będzie można zgłaszać dodatkowe, szczególne potrzeby związane z uczestnictwem w wydarzeniu. Po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa dni przed poszczególnymi projekcjami zrealizujemy w ramach projektu m.in. - pomoc pracowników podczas projekcji kinowych obejmującą szeptaną audiodeskrypcję skierowaną do osób z niepełnosprawnością wzroku, po zgłoszeniu potrzeby poprzez formularz lub telefonicznie na dwa tygodnie przed poszczególnymi wykładami zorganizujemy tłumaczenie migowe wykładów.
Formularz Dodatkowych potrzeb związanych z uczestniczeniem w Akademii filmu awangardowego >> (link: https://forms.gle/1reHq3a2eQE3wyxy5)
Telefon kontaktowy: 504 014 244, e-mail: akademiafilmuawangardowego@gmail.com
Podstawowe lektury:
Historie filmu awangardowego, pod red. Ł. Ronduda, G. Sitek, Warszawa-Kraków 2020
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1930–1959”, w: „Kino klasyczne. Historia kina”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, t. 2, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2011, s. 549-66
A. Pitrus, „Film awangardowy w latach 1960-1980”, w: „Kino epoki nowofalowej. Historia kina”, t. 3, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2015, s. 659-685
A. Pitrus, „Film awangardowy i sztuka wideo końca wieku”, w: „Kino końca wieku. Historia kina”, t. 4., pod red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2019, s. 867-899
P. A. Sitney, „Visionary Film: The American Avant-Garde 1943-2000”, Oxford University Press, New York 2002
Lektury zalecane:
M. Przylipiak, „Poetyka kina dokumentalnego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Gdańsk-Słupsk 2004
M. Radkiewicz, „»Władczynie spojrzenia«. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek”, korporacja ha!art, Kraków 2010
„Wideo w sztukach wizualnych”, pod red. R. W. Kluszczyńskiego, T. Załuskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Galeria Labirynt, Łódź-Lublin 2018
„Reżyserki kina. Tradycja i współczesność”, pod red. M. Radkiewicz, Rabid, Kraków 2005
M. Podsiadło, „Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji”, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2013
L. Mulvey, "Do utraty wzroku. Wybór tekstów", pod red. Kamili Kuc, Lara Thompson, korporacja ha!art, Era Nowe Horyzonty, Kraków-Warszawa 2010
Kuratorzy: dr hab. Łukasz Ronduda, dr Gabriela Sitek
Współpraca: Katarzyna Karwańska
Identyfikacja wizualna: Marta Lissowska
Obieg i przygotowanie kopii: Michał Rogalski
Koordynacja: dr Gabriela Sitek, kontakt: gabriela.sitek@gmail.com, g.sitek@uw.edu.pl
Organizatorami Akademii filmu awangardowego są: Fundacja Okonakino i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Akademia filmu awangardowego jest współfinansowana przez m.st. Warszawa.
Partnerami projektu są: Kino Elektronik, Akademia Dokumentalna, Against Gravity, Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity, Uniwersytet Warszawski, Warszawska Szkoła Filmowa.
Akademia filmu awangardowego IV - tekst odczytywalny maszynowo >>
11.10.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Reżyserki Wielkiej Awangardy i ich twórczość we współczesnym filmie dokumentalnym
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
„Muszelka i pastor” (“La Coquille et le clergyman”) Germaine Dulac, 1927, 36 min
18.10.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Kino Wielkiej Awangardy – film dadaistyczny i surrealistyczny
Prowadzący zajęcia: prof. dr hab. Marcin Giżycki
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Balet mechaniczny” (“Ballet mécanique”) Fernanda Légera, 1924, 17’
„Antrakt” (“Entr'acte”) René Claira, 1924, 24’
„Pies andaluzyjski” (“Un chien andalou”) Luisa Buñuela i Salvadora Dali’ego, 1929, 16’,
25.10.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Polska awangarda filmowa od lat 20. do lat 60. – pionierskie realizacje polskiego filmu awangardowego - Spotkanie dedykowane pamięci ProF. Dr HaB. Marcina Giżyckiego
Prowadzący zajęcia: dr Marcin Borchardt
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Mieczysław Szczuka - 5 momentów filmu abstrakcyjnego” Marcina Giżyckiego, 2006, 2 min
„Henryk Berlewi – Kinefaktura” Marcina Giżyckiego, 2012, 3 min
„Europa” Franciszki Themerson i Stefana Themersona, 1931–1932, 12 min
„Przygoda człowieka poczciwego” Franciszki Themerson i Stefana Themersona, 1937, 8 min
„Apteka” Bruce’a Checefsky’ego, 2001, 5 min
„Drobiazg melodyjny” Bruce’a Checefsky’ego, 2006, 6 min
„Był sobie raz…” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 9 min
„Dom” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 11 min
„Sztandar Młodych” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 2 min
8.11.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Mai Deren jako prekursorki amerykańskiej awangardy filmowej i jej kontynuatorek podejmujących temat tańca
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Sieci popołudnia” (“Meshes of the Afternoon”) Mai Deren i Alexandra Hammida, 1943, 14 min
„Rytuał w przetworzonym czasie” („Ritual in Transfigured Time”) Mai Deren, 1946, 14 min
15.11.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amerykańska awangarda. Marie Menken, Stan Brakhage, Jonas Mekas – przypadki autobiograficzne
Prowadzący zajęcia: dr Marcin Borchardt
Filmy zaprezentowane w bloku:
“Glimpse of the Garden”, reż. Marie Menken, 1957, 4’
“Notebook”, reż. Marie Menken, 1962-1963, 10’
22.11.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Queerowa ekspresja amerykańskiej awangardy filmowej
Prowadzący zajęcia: Karol Radziszewski
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Ognie sztuczne” („Fajerwerski”) (“Fireworks”) Kennetha Angera, 1947, 20 min
“Kiss”, “Empire”, “Blow job”, "Mario Banana", "Sleep" Andy’ego Warhola [fragmenty]
“Dyketactics” Barbary Hammer 1973, 4 min
29.11.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Amatorskie Kluby Filmowe i awangarda
Prowadząca zajęcia: dr Paulina Haratyk
Filmy zaprezentowane w bloku:
„Woda”, reż. Witold Romer, Klub Filmowy Awangarda, Polska 1937
„Regi Poloniae”, reż. Jan i Danuta Maćkow, Stanisław Fischer, AKF Śląsk, Polska1957
„Tramwaj do nieba”, Wincenty Ronisz, Krzysztof Zanussi, AKF Warszawa , 1958
„Dwaj ludzie z szafą”, Roman Polański, Polska 1958
„Współczesna symfonia”, reż. Maciej Korus, Jerzy Ridan, AKF Nowa Huta, Polska 1971
6.12.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Przyjemność wzrokowa. Antynarracyjna polemika Laury Mulvey i Petera Wollena
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Prezentowany film:
“Zagadki Sfingi” (“Riddles of the Sphinx”), reż. Laura Mulvey, Peter Wollen, 1977, 92’
13.12.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Postkolonialne refleksje nad tożsamością oraz jej obrazami w twórczości Trinh T. Minh-ha i Julie Dash
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Prezentowane filmy:
“Surname Viet Given Name Nam”, reż. Trinh T. Minh-ha, USA 1989, 108 min
20.12.2022 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Kobiety wobec Inności. Teoria i aktywistyczne działania Alexandra Juhasz na rzecz środowiska queer i queerowych archiwów wizualnych
Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz
Prezentowany film:
„Arbuziarka” („The Watermelon Woman”), reż. Cheryl Dunye, 1996, 90 min
10.01.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Twórczość Josepha Beuysa i jego współczesny obraz w filmie dokumentalnym
Prowadzący zajęcia: Sebastian Cichocki
Zaprezentowany film:
„Beuys. Sztuka to rewolucja” (“Beuys”) Andresa Veiela, Niemcy 2017, 107 min.
17.01.2023 (wtorek), godz. 17.00-20.00
Found footage jako technika awangardowych realizacji we współczesnym kinie dokumentalnym
Prowadząca zajęcia: dr Gabriela Sitek
Filmy prezentowane w bloku:
„Nie jestem twoim murzynem” (“I Am not Your Negro”), reż. Raoul Peck, 2016, 105 min