W związku z zarządzeniem Rektora UW z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa COVID-19 wśród społeczności Uniwersytetu Warszawskiego o odwołaniu wykładów i zajęć (https://monitor.uw.edu.pl/Lists/Uchway/Attachments/5311/M.2020.123.Zarz.50.pdf) podjęliśmy decyzję o tymczasowej zmianie formy fakultetu wymiary wolności w kinowych kadrach i nie spotykamy się na zajęciach w kinie. Wolnych słuchaczy prosimy o kontakt mailowy na adres: klaudia@againstgravity.pl

WYMIARY WOLNOŚCI W KINOWYCH KADRACH

SEM. LETNI 2019/2020

przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim
semestr letni 2019/2020

Na jakim poziomie liczy się wolność: narodu, rodziny, jednostki? Czy wolność to swoboda i może jej być za dużo? Czy normy nas krępują, czy dają nam wolność? Czy to łamanie norm, czy raczej ich świadomy wybór tych norm? Filmy opisują współczesną kondycję człowieka w kontekście jego zmagań z definiowaniem wolności, jej uznaniem możliwościami i praktyki. Jak może być wolna jednostka w zbiorowości? Czy trzeba być świadomym własnej wolności? Czy można być wolnym od społeczeństwa? Do czego jest się wtedy wolnym? Czy życie bez celu jest wolne? Czy mogę być wolny rezygnując ze swej wolności?

Pokaż przedmiot w systemie USOS

INFORMACJE OGÓLNE

Miejsce i czas projekcji: Kino Luna, ul. Marszałkowska 28, SALA A, środy w godz 16:00-19:00. Zajęcia rozpoczynają się 26 lutego 2020 r.

Zajęcia ODWOŁANE w dn. 20 maja 2020 r.

Liczba ECTS: 4

Karnet: Studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są w pierwszej kolejności do rejestracji na zajęcia w systemie USOS, a następnie wykupienia semestralnego karnetu, którego cena wynosi 150 zł.

UWAGA! Samo wykupienie karnetu nie gwarantuje miejsca na liście uczestników zajęć. Osoby chcące uzyskać zaliczenie z przedmiotu muszą w pierwszej kolejności zarejestrować się na zajęcia w systemie USOS. Dopiero po rejestracji należy wykupić karnet, który jest biletem wstępu na zajęcia na sali kinowej. Można również wykupić karnet bez rejestracji, żeby uczestniczyć w zajęciach jako wolny słuchacz.

Zakupu karnetu dokonuje się bezpośrednio w kasie kina Luna. Karnety trafią do sprzedaży 10 lutego 2020 r.

Prowadzący: dr hab. Jacek Wasilewski (ID UW)

Kontakt: kadrywolnosci@gmail.com (w sprawach zaliczeniowych)

Koordynatorka: Klaudia Gniady (Akademia Dokumentalna)

Kontakt: klaudia@againstgravity.pl (w sprawach organizacyjnych)

WARUNKI ZALICZENIA:

• obecność na zajęciach

Maksymalna ilość nieobecności, którą można mieć na zajęciach to CZTERY (niezależnie od tego, czy są usprawiedliwione czy nie) - pierwsze DWIE bez konsekwencji; kolejne dwie muszą być odrobione recenzją*.

Większa liczba nieobecności skutkuje brakiem możliwości zaliczenia przedmiotu.

*Recenzje odrabiające nieobecność: Aby odpracować nieobecność, należy napisać krótką (0,5-1 str) recenzję na temat wybranego filmu z programu zajęć, na którego projekcji się było - w kontekście wolności. Recenzja może dotyczyć filmu pominiętego z powodu nieobecności, ale z braku możliwości dotarcia doń, może być to film obejrzany podczas zajęć. Istotne jest zawarcie kontekstu. Pracę należy wysłać na adres: kadrywolnosci@gmail.com

• praca zaliczeniowa

Praca zaliczeniowa ma być przygotowana w formie prezentacji. Należy znaleźć do tematyki z połowy filmów (7 z 15) własne odniesienia, własne obserwacje z realnego świata itp.

Każda obserwacja powinna być opisana na jednym slajdzie. Prosimy o przygotowanie i wysłanie 7-slajdową prezentacji na koniec zajęć. Na slajdzie – poza tytułem filmu, w kontekście tematyki którego zaistniała – ma się znaleźć opis przypadku/zjawiska/wydarzenia/obiektu itp. oraz do jakiego rodzaju wolności/ograniczeń wolności/barier/konwencji/schematów myślenia odnosi się prezentowana treść.

Uwaga - jeśli na slajdzie będą odniesienia do innych źródeł (artykuły, książki, zdjęcia, wydarzenia, teksty) - ważne żeby znalazło się również wyraźne zaznaczenie nawiązania do nich (link/przypis) - w przeciwnym wypadku będzie to traktowane jako błąd, zaniechanie lub plagiat. Konkretne dane i źródła, ujęte w formie bibliografii (autor, tytuł, strona, miejsce, rok wydania).

UWAGA! Prace należy przesyłać najpóźniej do 30.06.2020 r. Jest to ostateczny termin przyjmowania prac (nie ma terminów I i II, jest tylko deadline). Prace przysłane po tym terminie nie będą sprawdzane. Prace należy wysyłać na adres: kadrywolnosci@gmail.com

26 lutego 2020 - Ewa nie chce spać

Searching Eva, reż. Pia Hellenthal, Niemcy 2019, 84 min

Dwudziestoparoletnia Eva Collé to modelowa współczesna osobowość medialna, której życie przypomina wiecznie zmieniający się artystyczny projekt. Od kiedy skończyła 14 lat dzieli się swoim życiem w sieci. W obecności kamery czuje się bardzo swobodnie, także podczas seksu. Jako 17-latka opuściła swój dom we włoskim miasteczku i ruszyła do Berlina, gdzie mieszka do tej pory..

Publikuje w sieci wpisy na temat niekonwencjonalnego życia, jakie prowadzi. Przybiera różne maski i ciągle odkrywa siebie na nowo. Jest poetką, włóczęgą, mieszkanką Berlina, feministką, modelką, kochającą dziewczyną, pracownica seksualną. Film opowiada o dorastającej dziewczynie, która nigdy nie stoi w miejscu i której życie przypomina wieczny spektakl. Jest jak osobisty pamiętnik, który nie stawia jednak widza w niewygodnej pozycji podglądacza - Eva nie ma przecież nic do ukrycia.

4 marca 2020 - Ajka

Ayka, reż. Siergiej Dworcewoj, Rosja/Niemcy/Polska/Kazachstan/Chiny 2018, 109 min

Ajka właśnie urodziła dziecko. Nie ma przyjaciół, stałej pracy i partnera. Nie ma nawet własnego pokoju. Grozi jej śmiertelne niebezpieczeństwo. Wciągnięta w spiralę długów, młoda matka stoi przed najważniejszą decyzją życia: czy powinna oddać dziecko dla jego i swojego dobra?

„Ajka” jest opowieścią o kobiecej sile i jednym z najbardziej sugestywnych obrazów Moskwy we współczesnym kinie. Nie pozostawi nikogo obojętnym.

Samal Jesljamowa, która wcieliła się w tytułową rolę, otrzymała Nagrodę dla Najlepszej Aktorki w Cannes. Film otrzymał też nagrodę dla najlepszego filmu oraz nagrodę specjalną jury w Cottbus. Wcześniej "Ajkę" nagrodzono na festiwalu All About Freedom w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. Teraz ma szansę na Oscara jako kazachski kandydat do tej nagrody.

„Ajka” jest koprodukcją pięciu krajów: Rosji, Niemiec, Polski, Kazachstanu i Chin. Zdjęcia do filmu zrealizowała wybitna polska operatorka Jolanta Dylewska.

11 marca 2020 - Turysta

Force Majeure, reż. Ruben Ostlund, Dania/Francja/Norwegia/Szwecja 2014, 118 min

Tomas i Ebba, zamożne szwedzkie małżeństwo, jadą z dwójką dzieci w Alpy Francuskie na kilka dni na narty. Chcą spędzić sielankowe krótkie zimowe wakacje w jednym z luksusowych hoteli. Pogoda dopisuje, świeci słońce, a ośnieżone stoki narciarskie wyglądają imponująco. Gdy wszyscy jedzą lunch na tarasie restauracji, nagle prosto z gór schodzi na nich lawina. Ebba instynktownie chroni swoje dzieci, Tomas natomiast zabiera telefon i ucieka. Nikomu nic się nie stało, ale po czymś takim trudno żyć tak, jak kiedyś. Tomas i Ebba starają się ocalić związek, ale najpierw muszą przemyśleć, kim są i jakie role pełnią. Sytuacja się komplikuje, gdy na jaw wychodzą skrywane dotąd tajemnice. Czy Tomas i Ebba będą na tyle odważni, aby pokonać własne słabości i uratować ich małżeństwo?

Turysta to inteligentna intymna tragikomedia psychologiczna, przypominająca Rzeź Romana Polańskiego lub Lśnienie Stanleya Kubricka. Oparty na zaczerpniętej z biografii reżysera historii film nagrodzony Nagrodą Un Certain Regard na festiwalu w Cannes w 2014 roku i zgłoszony jako szwedzki kandydat do Oscara, jest też ciekawym przykładem rodzinnego dramatu. Jest nie tylko wnikliwą i dającą do myślenia wiwisekcją ról, jakie współczesne społeczeństwo nakłada na kobietę i mężczyznę będących razem w związku, lecz również ciekawą analizą sytuacji kryzysowych, jakie mogą się w nim pojawić. To również interesująca filmowa obserwacja mechanizmów działania pierwotnych ludzkich instynktów, a także ich wpływu na reakcje i zachowanie ludzi. Wykorzystujący najnowocześniejsze efekty specjalne film zachwyca inteligentną tragifarsową stylistyką, jakością i perfekcjonizmem zdjęć, zwłaszcza sceny zejścia lawiny, uznaną za najlepszą tego typu scenę w historii kina i naturalistycznej gry aktorskiej, w szczególności Lisy Loven Kongsli, Johannesa Kuhnke i Kristofera Hivju. „Indiewire” podało 5 powodów, dla których Turysta powinien być nominowany do Oscara: to film dyskursywny, o którym widz długo będzie rozmawiał po wyjściu z kina, jest niesamowicie zabawny, główni bohaterowie to para małżeńska, która z trudem znosi siebie nawzajem, film momentami przypomina Lśnienie, a Ruben Östlund jest wyniesiony na piedestał przez wielu naszych ukochanych europejskich twórców.

18 marca 2020 - Cała przyjemność po stronie kobiet

#Female pleasure, reż. Barbara Miller, Szwajcaria/Niemcy 2018, 97 min

Czego pragnie kobieta? Kim jest kobieta? – to jedne z najczęściej dyskutowanych tematów we współczesnej kulturze. Jednak odpowiedź jest o tyle paradoksalna, że w zdecydowanej większości udzielają jej mężczyźni. Dlatego też wciąż istnieje przyzwolenie na kulturę gwałtu, podrzędność kobiet w strukturach władzy największych religii, przekonanie o obsceniczności wizerunku waginy w przestrzeni publicznej (wobec całkowitej neutralności penisa) czy instytucję obrzezania kobiet. Na całym świecie miliony kobiet są wciąż okaleczane, gwałcone, molestowane czy karane, bo to mężczyźni decydują w ich imieniu. Dlatego reżyserka oddaje głos kobietom.

Rokudenashiko, japońska artystka, staje przed sądem za wydruki 3D swojej waginy. Deborah Feldman, ucieka wraz ze swoim synem z ortodoksyjnej społeczności chasydów na Brooklinie, by móc decydować o swoim losie. Leyla Hussein prowadzi w Londynie warsztaty dla sudańskich kobiet, by uświadomić im piekło, na jakie skazują swoje córki. Doris Wagner opowiada o molestowaniu przez księdza. Vithika Yadov uświadamia młodych Hindusów o kobiecej przyjemności seksualnej. Te kobiety wypowiedziały posłuszeństwo patriarchatowi.

25 marca 2020 - Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham

You Have No Idea How Much I Love You, reż. Paweł Łoziński, Polska 2016, 80 min

Paweł Łoziński ponownie odsłania intymne relacje rodzinne. Co kryje się pod słowem „miłość”? Żyjąc często tworzymy z bliskimi więzi i węzły, które z czasem wydają się nam nie do rozsupłania. Film opowiada o dramacie dwóch kobiet, matki i córki związanych ze sobą trudnym, skomplikowanym uczuciem. Kluczowe dla bohaterek jest spotkanie z kimś trzecim, obcym - doświadczonym terapeutą profesorem Bogdanem de Barbaro.

Ekstremalnie bliskie kadry (niezwykłe zdjęcia Kacpra Lisowskiego) wyłapują każdą emocję na twarzach kobiet. Jako widzowie jesteśmy świadkami napięć, łez, żalu i frustracji. Podglądamy sesje na przestrzeni kilku miesięcy i widzimy, jak ewoluuje relacja matki i córki. Ale przecież to, co dzieje się za drzwiami gabinetu, powinno być owiane tajemnicą zawodową. Jak udało się Pawłowi Łozińskiemu złamać tę żelazną zasadę?

1 kwietnia 2020 - Pod opieką wiecznego słońca

Under the Sun, reż. Witalij Manski, Łotwa/Niemcy/Czechy/Korea Północna 2015, 106 min

Wyobraźmy sobie idealne życie w idealnym kraju. Idealni ludzie mieszkają w idealnych apartamentach. Pracują w idealnych miejscach pracy, a ich życie i świat porządkują idealne instytucje w idealny sposób. To oficjalny obraz Północnej Korei, która według koreańskiej propagandy jest najszczęśliwszym krajem na świecie. Ceniony rosyjski reżyser Witalij Manski (znany z pokazywanego kilka lat temu na festiwalu filmu „Wzdłuż rurociągu”) spędził rok w Korei Północnej, dokumentując życie przeciętnej rodziny i tym samym mechanizm funkcjonowania tamtejszej indoktrynacji. W dniu urodzin Kim Ir-Sena ośmioletnia Zin-mi, podobnie jak setki innych dzieci, dołączy do Koreańskiej Unii Dzieci, stanowiącej ekwiwalent młodzieżówek komunistycznych. Zin-mi uczęszcza do najlepszej szkoły w Pjongjang. Uczestniczy w niekończących się lekcjach historii traktujących o chwalebnych zwycięstwach Korei Północnej nad „japońskimi najeźdźcami” i „amerykańskimi tchórzami”. Jej ojciec jest inżynierem i pracuje w zakładzie produkującym ubrania. Matka zarabia na życie w fabryce mleka. Oboje pracują w miejscach, które choć mają narzucone produkcyjne cele, rutynowo przekraczają narzucone przez państwo normy. Wieczorem wszyscy troje zbierają się w lśniącym nowoczesnym apartamencie, śmiejąc się i wymieniając patriotycznymi sloganami nad stołem pełnym pysznego jedzenia. Socjalistyczny raj w pełnej krasie. Wszyscy troje są częścią idealnego koreańskiego społeczeństwa, żyjącego w wiecznych promieniach słońca – symbolu wielkiego wodza ludu Kim Ir-Sena. Wszystko sprawia wrażenie starannie wyreżyserowanego, przećwiczonego spektaklu, dedykowanego „Wielkiemu Przywódcy” Kim Ir Senowi oraz „Wielkiemu Następcy” i „Najwyższemu Przywódcy Partii, Państwa i Armii” Kim Dzon Unowi. Ich portrety wiszą niemal na każdej ścianie, stanowiąc symbol tego zanurzonego „w szczęśliwości” królestwa. Prawdziwa rzeczywistość jest jednak daleka od tego obrazu. Choć początkowo reżyser stara się podążać słonecznym tropem utopijnej fantazji, to z czasem prawda zaczyna stopniowo się z niej wytrącać. Wkrótce staje się jasne, że to władza reżyseruje każdą scenę, narzucając wszystko, łącznie z ludzkimi reakcjami. Całość okazuje się przerażającą choreografią oszustwa, równie surrealistyczną, co złowrogą, a my mamy wrażenie, że oglądamy nową wersję „The Truman Show”.

8 kwietnia 2020 - Raj: miłość

Paradise: Love, reż. Ulrich Seidl, Austria 2012, 120 min

Pierwsza część filmowej trylogii o cnotach chrześcijańskich (miłość, wiara, nadzieja) Ulricha Seidla.

Tytułowy "raj" to okolice nadmorskich kurortów w Kenii, gdzie Europejki w średnim wieku (tzw. "sugar mamas") udają się na poszukiwanie "beach boysów", czyli młodych Afrykańczyków, którzy za pieniądze spełniają ich seksualne fantazje. Dla osamotnionej Teresy, matki dojrzewającej nastoletniej córki, to wymarzone miejsce na huczne spędzenie pięćdziesiątych urodzin. Decyzję podejmuje bez wahania. Zostawia pod opieką córkę i jedzie na wakacje do kenijskiego kurortu z nadzieją na znalezienie miłości i przeżycie seksualnej historii swojego życia.

Rzeczywistość okazuje się jednak daleka od rajskiego ideału. Wędrując od plaży do plaży z nadzieją na znalezienie prawdziwego uczucia, zmieniając kolejnych ciemnoskórych kochanków, przeżywa jedno rozczarowanie za drugim. Tracąc wrażliwość i stopniowo pozbywając się złudzeń dochodzi do gorzkiego wniosku – na kenijskich plażach miłość nie jest wcale wymarzonym rajem, lecz płatną transakcją, która staje się zakamuflowaną formą prostytucji. 
"Raj: miłość" to pierwsza część filmowej trylogii uznanego austriackiego reżysera Ulricha Seidla (twórcy m.in. "Import/Export" i "Upałów" – Nagroda Specjalna na MFF w Wenecji 2001), którą scala tytuł "Raj". Pierwotnie stanowić ona miała jedną całość, ale ostatecznie reżyser zdecydował się na podzielenie wielogodzinnej fabuły na trzy części, których tytuły ("Miłość", "Wiara", "Nadzieja") pochodzą od tytułu sztuki z 1932 roku "Wiara, nadzieja, miłość" ("Glaube, Liebe, Hoffnung") austriackiego pisarza Ödöna von Horvátha, jednego z ulubionych pisarzy Seidla.
Autorem zdjęć do filmu (wspólnie z Edem Lachmanem) jest Wolfgang Thaler - gość zakończonego 20 maja 2012 9. PLANETE+ DOC FILM FESTIVAL, od lat współpracujący ze znanym austriackim reżyserem Michaelem Glawoggerem ("Chwała dziwkom", "Śmierć człowieka pracy"), również gościem 9. festiwalu PLANETE+ DOC.

15 kwietnia 2020 - W tenisie love znaczy zero

Love Means Zero, reż. Jason Kohn, USA 2017, 90 min

Nick Bollettieri stworzył szkołę tenisową dla dzieci gwarantując sobie zyski z przyszłych sukcesów swoich podopiecznych. Treningi od godziny 6 rano do godziny 9 wieczorem. Bolletteri to szczególny przykład narcyza – nie jest w stanie przypomnieć sobie imion swoich ośmiu żon, o własnych wychowankach mówi jak chłopak z ferajny, a o posiadanych dziełach sztuki: mój Andre (Agassi) lub moja Serena (Williams).

Nie chcielibyśmy mieć go za wroga ani za przyjaciela. Zgodził się wziąć udział w filmie, aby zapewnić sobie sławę na wieki, choć jego szkoła przypominała więzienie, a problemy z psychiką przyszłych mistrzów i mistrzyń znane były wszystkim. Film pokazuje studium jego tyranii, ubarwione dramatycznymi, komediowymi i groteskowymi sytuacjami. Pojedynek podopiecznych, Agassi-Courier oglądany przez tyrana przypomina starcie Mozarta z Salierim. Po nagłym zerwaniu z Agassim, Bolletteri związuje się z Borisem Beckerem, któremu doradza jak wygrać ze swoim byłym podopiecznym. Film ma świetną dramaturgię a fragmenty meczów Agassiego z komentarzem Bolletieriego tworzą kaskadę zabawnych suspensów. Agassi odmówił wzięcia udziału w filmie, ale jego trener z wielką swadą opowiada o wspaniałej zwycięskiej przeszłości i uważa, że ostateczna rezygnacja z jego usług była najgorszą decyzją w życiu jego wychowanka.

22 kwietnia 2020 - Czyściciele internetu

The Cleaners, reż. Hans Block, Moritz Riesewieck, Niemcy/Brazylia 2018, 88 min

Każdego dnia co minutę 500 godzin materiału filmowego jest przesyłanych na YouTube, 450 000 tweetów jest publikowanych na Twitterze, a 2,5 miliona postów na Facebooku. Jego współzałożyciel Mark Zuckerberg obiecał kiedyś, że Facebook będzie bez ograniczeń dzielić się wszystkim z każdym, ale okazało się, że jest zupełnie inaczej. Internet nie jest wcale tak neutralny, demokratyczny i wolny, jak się nam z pozoru wydaje. 

„Czyściciele internetu” przedstawiają kulisy, skutki i ofiary internetowej cenzury, która w dużej mierze zarządzana jest w krajach Trzeciego Świata. Film śledzi pięciu spośród tysięcy outsourcingowanych przez Dolinę Krzemową „cyfrowych śmieciarzy”, których praca polega na usuwaniu „nieodpowiednich” treści z internetu. Przeciętny „czyściciel” musi codziennie obejrzeć i ocenić tysiące obrazów i nagrań, co pozostawia trwały ślad na ich psychice.

Kto decyduje o tym, dlaczego jedne zdjęcia mogą pojawić się w sieci, a inne nie? Dlaczego usunięto satyryczne zdjęcie Donalda Trumpa, a jego artystce zamknięto fejsbukowe konto? Jak to możliwe, że Facebook czy Instagram mają dziś taką władzę, o jakiej do tej pory większość państw mogłaby tylko pomarzyć? Film szuka odpowiedzi na te pytania z czołowymi ekspertami w zakresie wolności słowa w internecie: Davidem Kayem, korespondentem ONZ i Sarah T. Roberts, profesorką na UCLA oraz ekspertką w zakresie komercyjnego moderowania treści online.

29 kwietnia 2020 - Ave Satan?

Hail Satan?, reż. Penny Lane, USA 2019, 95 min

Film bez uprzedzeń przedstawia jeden z najbardziej kontrowersyjnych i zagadkowych ruchów religijnych w historii USA, który w ciągu zaledwie pięciu lat rozrósł się i skupia dziś ponad 100 000 członków na całym świecie. Poznajemy enigmatycznego przywódcę Szatańskiej Świątyni Luciena Greavesa, który na telefonie ma przyklejoną naklejkę „Fuck Donald Trump” i wzywa do rewolucji mającej uratować duszę Amerykanów. Dla członków Świątyni, Szatan jest symbolem wolności, buntu i myślenia przyszłościowego.

Działający w mediach społecznościowych członkowie ruchu organizują serię publicznych akcji propagujących wolność religijną i kwestionujących uwikłane w korupcję autorytety. W Arizonie zainicjowano kampanię „Menstruuj z Szatanem”, która gromadziła kobiece produkty higieniczne dla lokalnych schronisk. Wymyślono również After School Satan Club, który stanowi alternatywę dla chrześcijańskich programów w szkołach publicznych. Świątynia przyciąga przedstawicieli zróżnicowanych pod względem koloru skóry, tożsamości płciowych i przekonań. Film w dowcipny i jednocześnie prowokujący do myślenia sposób przedstawia często źle rozumianych outsiderów, których niezachwiane zaangażowanie na rzecz społecznej i politycznej sprawiedliwości dało siłę tysiącom ludzi na całym świecie.

LEKTURY ZALECANE: 

• Krótka historia wolności, David Schmidtz, Jason Brennan, wyd. Fijorr Publishing 2018

• Ucieczka od wolności, Erich Fromm, wyd. Czytelnik 2014

Program przygotował:

dr hab. Jacek Wasilewski –  Instytut Dziennikarstwa UW