akademia planetE + doc - psychologia w filmie, SEM. zimowy 2014/2015

PROGRAM:

Na program zajęć (projekcja filmowa i konwersatorium) składają się filmy ukazujące różne zjawiska psychologiczne. Człowiek, jego motywy, potrzeby, emocje, decyzje, rozterki i dążenia będą analizowane w kontekście rzeczywistych (lub fabularyzowanych) zdarzeń opowiedzianych w obrazach filmowych. Film daje unikatową możliwość analizy zachowania człowieka i grup społecznych. Analiza z wykorzystaniem filmów umożliwia prezentację często bardzo trudnych zjawisk psychologicznych w formie bardziej dostępnej, ułatwiającej zrozumienie złożonych zależności w świecie społecznym. Celem tych zajęć jest więc wyjście poza podręcznikowe, niejednokrotnie zbyt abstrakcyjne, rozważania na temat praw rządzących zachowaniem człowieka. Wiedza psychologiczna jest bezużyteczna, jeśli nie potrafimy zastosować jej do interpretacji zachowań człowieka. Celem tych zajęć jest więc rozwijanie umiejętności korzystania z wiedzy psychologicznej w opisie świata społecznego i interpretacji złożonych ludzkich zachowań.

W programie znalazły się filmy o tematyce obejmującej różne zjawiska psychologiczne (m.in.: uprzedzenia, stereotypy, agresja, miłość, samoocena, prospołeczność).

Temat: Potrzeba duchowości. Kiedy wierzmy w to, w co wierzyć chcemy

Kumare. Guru dla każdego
Kumaré: A True Film About a False Prophet

REŻ. VIKRAM GANDHI

Kumaré to oświecony guru ze Wschodu, który zbudował wspólnotę ludzi, głęboko wierzących w głoszone przez niego przesłanie. Odwołując się do hinduskiej filozofii i jogi, Kumaré proklamował transcendentne idee, nakłaniając ludzi do życia w zgodzie z samymi sobą, nieszkodzenia innym i uspakajania ciała na drodze fizycznych i oddechowych ćwiczeń ruchowych. Jego poglądy okazały się równie pożądane, co skuteczne, bo do wspólnoty dołączali wciąż nowi ludzie, zarówno młodzi, jak i starzy, bez względu na płeć, zawód i zainteresowania. Sedno w tym, że Kumaré to fikcyjna postać, w którą wcielił się reżyser Vikram Gandhi. Film jest zapisem tego szczególnego eksperymentu. Gandhi zdecydował się na ten krok wierząc, że w ten sposób uda się dociec, skąd w człowieku bierze się tak silna potrzeba duchowości. Film sposób odważny przekracza również granice, które dla innych stanowią niepodważalne tabu. A wszystko po to, aby pokazać, że czasami z iluzji może nieoczekiwanie zrodzić się prawda.

Temat: Starość i kult młodości. Percepcja czasu i jakość życia

NIE ZAPOMNIJ MNIE
FORGET ME NOT

REŻ. DAVID SIEVEKING

Rodzice Davida byli w latach 60. XX wieku aktywnymi członkami ruchów studenckich i żyli w tzw. „otwartym związku”. Teraz ich wzajemna relacja jest poddana testowi, ale dzieje się to w dramatycznych okolicznościach. Zmiany, które przyniosła choroba matki, zmuszają rodzinę do wiwisekcji stosunków, jakie panują wewnątrz rodziny, ujawnienia ukrytych dotąd konfliktów i nieporozumień, a przede wszystkim znalezienia dla nich rozwiązań. Nie jest to łatwe wyzwanie, ale paradoksalnie zbliża ono członków rodziny na nowo i zmusza do głębokiej refleksji nad życiem, jakie wszyscy prowadzili dotychczas.
Sieveking w sposób niezwykle szczery pokazuje w tym filmie własną kronikę rodzinną, ale robi to nie tylko z ironią i szczerością, lecz przede wszystkim nieudawaną miłością. Dzięki temu tworzy obraz, w którego centrum uwagi znajduje się nie tyle choroba, lecz człowiek zapadający na nią wbrew własnej woli.

Temat: Stereotypy i agresja wśród młodzieży

GRA
PLAY

REŻ. RUBEN ÖSTLUND

„Gra” to ambitny, zaangażowany społecznie, i prowokujący do przemyśleń film, który stawia poważne pytania i nie udziela łatwych odpowiedzi. Opowiada historię grupy ciemnoskórych chłopców z biedniejszych środowisk, którzy, wykorzystując panujące na ich temat stereotypy, okradają dzieci z dobrych rodzin. Młodociani oprawcy pogrywają stereotypami na temat swoich ofiar, a reżyser robi to samo wobec widzów, którym trudno zająć jednoznaczną postawę i ocenić, po której stronie mają się opowiedzieć.
Inspiracją dla „Gry” były prawdziwe zdarzenia. Parę lat temu w Göteborgu grupa nastoletnich ciemnoskórych chłopców okradała dzieci, stosując wobec nich przemoc psychiczną. Film wywołał ożywioną dyskusję w Szwecji. Obrazując współczesne szwedzkie społeczeństwo klasowe, reżyser Ruben Östlund chciał wywołać debatę nie tylko na temat rasizmu, ale również agresji, przemocy nieletnich i ich zachowania w grupie.

Temat: Widzimy świat, jaki jest, czy może świat jest takim, jakim go widzimy? Manipulacja i kreowane wrażeń

WIDEOKREACJA
VIDEOCRACY

REŻ. ERIK GANDINI 

W 1976 roku jedna z lokalnych stacji pokazała późnym wieczorem teleturniej, w którym po każdej poprawnej odpowiedzi obecna w studio gospodyni domowa zdejmowała kolejną część swojej garderoby. Następnego dnia do stacji telewizyjnej wpłynęły skargi od miejscowych przedsiębiorców, bo większość oglądających program mężczyzn, nazajutrz spóźniła się do pracy. Wydarzenie to pokazało przyszłość telewizji. Jej głównym przekazem stała się zabawa. A najlepszą zabawę włoskiej widowni telewizyjnej zapewniają tłumy roznegliżowanych kobiet. Najważniejsze to być zauważonym: sława i pieniądze pojawią się wkrótce automatycznie. Marzeniem włoskich dziewczyn jest zostanie “veliną” – piękną ozdobą telewizyjnych programów, której jedyne zadanie to: ładnie wyglądać. Na telewizyjne ekrany chce się także dostać robotnik Ricky Canevali. Zrobi wszystko, by zdobyć popularność. I uważa, że ma potrzebne do tego atuty – śpiewa i tańczy jak Ricky Martin, a w sztukach walki jest równie sprawny jak Jean-Claude Van Damme. O tym, kto dostanie się na wizję, decydują ludzie tacy jak Lele Mora. Lele tworzy celebrytów, na których zarabia cały przemysł. Również Fabrizio Corona, szef zespołu paparazzich, który wykorzystuje do szantażu zarejestrowane przez swoich ludzi materiały. Pytanie, które stawia film: po której stronie ekranu jest “prawdziwe życie” i co to znaczy?

Temat: Czy współczesne miasta mogą być przyjazne człowiekowi?

LUDZKI WYMIAR
THE HUMAN SCALE

REŻ. ANDREAS M. DALSGAARD

Współczesne metropolie cechuje jedno – gigantyczne samochodowe estakady przecinają miasta, domy-wieże, w których istoty ludzkie żyją w betonowych boksach. 50 procent ludzi mieszka dziś w metropoliach, a do 2050 roku ta skala zwiększy się do 80 procent. Czy rzeczywistość dzisiejszych miejskich aglomeracji w jakikolwiek sposób odpowiada na potrzeby ich mieszkańców?Duński architekt Jan Gehl i jego zespół zmagają się z epokowym wyzwaniem: chcą przywrócić miasta mieszkańcom i odebrać je samochodom. Planują taki kierunek zmian w miejskiej urbanistyce, aby ludzki wymiar miasta był w niej zdecydowanie najważniejszy. Celem jest poprawa jakości życia w miastach, zrównoważony ich rozwój oraz udogodnienia, przede wszystkim dla przechodniów i rowerzystów. Główny slogan Gehla jest bardzo prosty: odzyskać strefę publiczną miasta dla jego mieszkańców. Gehl koncentruje się głównie na relacji między środowiskiem stworzonym przez człowieka i jakością życia w miastach. Jego wizja i projekty spotykają się z entuzjastycznym przyjęciem oraz poparciem zarówno architektów, jak i władz miast na całym świecie: od Kopenhagi po Pekin, od Szanghaju po Nowy Jork, od Los Angeles po Melbourne i od Christchurch po Dakar.

Temat: Wyznania, którym sprzyja nagość?

PARA DO ŻYCIA
Steam of Life

REŻ. JONAS BERGHÄLL

Sauna jest jedynym fińskim słowem, które jest zrozumiałe na całym świecie. W świeckim społeczeństwie sauny są pozostałościami dawnych kultów – ich historia sięga niemal 3,5 tysiąca lat wstecz. Są miejscem oczyszczania ciała i ducha, w którym czas ulega zawieszeniu. Film jest ciągiem wypowiedzi mężczyzn, dla których sauna staje się konfesjonałem – miejscem, gdzie mogą wyznać swoim przyjaciołom najbardziej intymne historie. Zważywszy na stereotyp ciążący na Finach, ich szczerość wydaje się czasem szokująca. Fińscy mężczyźni potrafią mówić o swoich najintymniejszych uczuciach ze swobodą, jakiej pozazdrościliby im bohaterowie Woody’ego Allena. Osobnym bohaterem filmu jest perfekcyjnie sfotografowana natura – w Finlandii wciąż ma się wrażenie, że to człowiek jest dopełnieniem naturalnego krajobrazu, a nie na odwrót. Przepełnione spokojem zdjęcia lasów i jezior znakomicie kontrastują z emocjonalnymi wypowiedziami bohaterów.

Temat: Potrzeba bycia pięknym i pożądanym

RAJ: MIŁOŚĆ
PARADISE: LOVE

REŻ. URLICH SEIDL

Tytułowy “raj” to okolice nadmorskich kurortów w Kenii, gdzie Europejki w średnim wieku (tzw. “sugar mamas”) udają się na poszukiwanie “beach boysów”, czyli młodych Afrykańczyków, którzy za pieniądze spełniają ich seksualne fantazje. Dla osamotnionej Teresy, matki dojrzewającej nastoletniej córki, to wymarzone miejsce na huczne spędzenie pięćdziesiątych urodzin. Decyzję podejmuje bez wahania. Zostawia pod opieką córkę i jedzie na wakacje do afrykańskiego kurortu z nadzieją na znalezienie miłości i przeżycie seksualnej historii swojego życia. Rzeczywistość okazuje się jednak daleka od rajskiego ideału. Wędrując od plaży do plaży z nadzieją na znalezienie prawdziwego uczucia, zmieniając kolejnych ciemnoskórych kochanków, przeżywa jedno rozczarowanie za drugim. Tracąc wrażliwość i stopniowo pozbywając się złudzeń dochodzi do gorzkiego wniosku – na kenijskich plażach miłość nie jest wcale wymarzonym rajem, lecz płatną transakcją, która staje się zakamuflowaną formą prostytucji. Czy próżnica w dochodach musi zaburzać międzyludzkie stosunki?