AKADEMIA FILMU DOKUMENTALNEGO cz. 1

SEM. ZIMOWY 2020/21 - ZAJĘCIA ONLINE

 

przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim

semestr zimowy 2020/21, zajęcia online - możliwość odtwarzania filmów wyłącznie na terenie Polski!

Na program zajęć (wykładów, projekcji i dyskusji) składają się najwybitniejsze i najżywiej dyskutowane w ostatnich latach filmy dokumentalne. Film dokumentalny na początku XXI wieku nie tylko wyraźnie zyskuje na popularności, ale w świadomości wielu widzów pozostaje bardziej wiarygodnym i niezależnym niż film fabularny sposobem mówienia o rzeczywistości.

Pokaż przedmiot w systemie USOS

INFORMACJE OGÓLNE

Miejsce i czas projekcji: Zajęcia będą odbywać się online. Uczestniczki i Uczestnicy będą otrzymywać dostęp do filmów i wykładów online. Filmy będą dostępne na stronie www.mdag.pl. Wykłady w formie live streama na fb Akademii Filmu Dokumentalnego UW będą odbywać się w środy o godz. 17:00. Wykłady będą rejestrowane i na następny dzień udostępniane wszystkim, którzy nie mogli oglądać w czasie rzeczywistym. Nie trzeba uczestniczyć w wykładzie na żywo, można go nadrobić w późniejszym, dogodnym terminie.

Filmy będą udostępniane w tygodniowym przedziale czasowym do jednorazowego odtworzenia w dogodnym dla siebie momencie. Po tygodniu system automatycznie udzieli dostępu do kolejnego filmu z programu zajęć. Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach otrzyma unikalny kod umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

Zajęcia rozpoczynają się 21 października 2020 r. Zajęcia ODWOŁANE w dn. 11 listopada 2020 r.

Liczba ECTS: 4

Karnet: Studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są w pierwszej kolejności do rejestracji na zajęcia w systemie USOS, a następnie wykupienia semestralnego dostępu (e-karnetu), którego cena wynosi 150 zł.

E-karnety należy opłacić przed rozpoczęciem zajęć przelewem na konto na poniższe dane:

AGAINST GRAVITY SP. Z O. O.
ul. Bukowińska 26c/12
02-703 Warszawa
nr konta Alior Bank: 52 2490 0005 0000 4610 3977 6440
W tytule przelewu: AFD1 ONLINE ZIMA 2020/2021 IMIĘ I NAZWISKO

UWAGA! Samo opłacenie dostępu (e-karnetu) nie gwarantuje miejsca na liście uczestników zajęć. Osoby chcące uzyskać zaliczenie z przedmiotu muszą w pierwszej kolejności zarejestrować się na zajęcia w systemie USOS. Dopiero po rejestracji należy opłacić e-karnet.

Można również wykupić karnet bez rejestracji, żeby uczestniczyć w zajęciach jako wolny słuchacz.

UWAGA! Wolni słuchacze zapisują się na zajęcia mailowo wysyłając potwierdzenie płatności na adres mailowy: klaudia@againstgravity.pl

Prowadząca:
Kaja Klimek - dziennikarstwo i komunikacja społeczna, porównawcze studia cywilizacji - Uniwersytet Jagielloński, freelancerka - tłumaczka i publicystka. Kontakt: akademiafilmudokumentalnego@gmail.com (w sprawach zaliczeniowych)

Koordynatorka:
Klaudia Gniady (Akademia Dokumentalna)
Kontakt: klaudia@againstgravity.pl (w sprawach organizacyjnych oraz w razie ewentualnych problemów technicznych z playerem. W razie problemów technicznych prosimy o przesłanie zrzutu ekranu z błędem/widokiem, który wyświetla się po zalogowaniu)

 

WARUNKI ZALICZENIA:

1. OBECNOŚĆ

W semestrze zimowym 2020/2021 zaplanowanych jest 11 projekcji. Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach otrzyma unikalny kod umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

Maksymalna ilość nieobecności umożliwiająca zaliczenie przedmiotu to: CZTERY, każda kolejna będzie oznaczała brak możliwości zaliczenia przedmiotu. Ze względu na charakter zajęć nie ma znaczenia czy nieobecności są usprawiedliwione czy nie.

Każdej i każdemu przysługują DWIE NIEOBECNOŚCI na projekcjach bez żadnych konsekwencji. Za kolejne DWIE, które uznajemy za nadprogramowe, należy napisać recenzje wybranych filmów z AFD, na których projekcji się było (innych niż wybrana do pracy zaliczeniowej).

W tej pracy liczy się OPINIA, krytyczne spojrzenie, a nie powszechnie dostępne dane na temat filmu, jego twórców, przebiegu ukazanej sytuacji. Recenzja może być krótszą formą odpowiedzi na pytanie zadane w czasie zajęć.

Objętość: maksymalnie 3000 znaków ze spacjami.

Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze.

UWAGA: To Uczestniczka i Uczestnik zajęć powinni wiedzieć, na których zajęciach ich nie było i jaki film opuścili. Również kontrolowanie ilości nieobecności leży po Waszej stronie.

2. PRACA ZALICZENIOWA

Warunkiem zaliczenia zajęć, poza obecnością, będzie przygotowanie pracy zaliczeniowej w postaci materiału wideo z dołączoną pisemną eksplikacją zastosowanej formy i metody pracy.

Jak się do tego zabrać? Każdemu prezentowanemu w ramach zajęć filmowi będzie towarzyszyło pytanie dotyczące czy to treści poruszanych w filmie, czy jego formy estetycznej, ale również szerszego kontekstu społecznego, kulturowego czy politycznego, w który film się wpisuje. Uczestniczka i Uczestnik zajęć wybierają zatem jeden film prezentowany w ramach Akademii i przygotowują odpowiedź na dotyczące go pytanie postawione w czasie dyskusji po owym filmie - w postaci materiału wideo. Pytania po zajęciach pojawią się na stronie Akademii - poniżej filmu, którego dotyczą.

  • WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRACY:

Praca wideo: Długość to maksymalnie 3 minuty, popularny format wideo (mpeg, vlc, mp4, avi) wysłane poprzez Google Drive, Dropbox, Wetransfer. Materiał ma mieć charakter krytyczno-filmowy i eseistyczny. Co to oznacza? Autorka i Autor prezentują swoje poglądy i przemyślenia, dowodzą krytycznego myślenia o filmie i jego kontekście. Forma - właściwie dowolna - od wypowiedzi bezpośrednio do kamery (uwaga: przemyślanej i wypowiedzianej, a nie odczytanej! Czytanie oznacza dyskwalifikację i zwrot pracy!), przez różnorodne formy montażowe, vlogowe, wideo-eseistyczne (zmontowane materiały wizualne i komentarz autorki autora), po... No właśnie. Granicą jest Wasza inwencja twórcza. Praca powinna też zawierać planszę z listą wykorzystanych materiałów, których nie jesteście Autorami.

Eksplikacja autorska: do pracy (np. w treści maila) należy dołączyć pisemne uzasadnienie wybranej formy i metody pracy w przypadku wybranego zagadnienia oraz opis procesu twórczego. Długość: 2000 znaków ze spacjami.

Nazwa pliku wideo według schematu: imię_nazwisko_numer pytania

W treści maila wpisujemy również Imię i nazwisko i numer indeksu.

Jeśli szukacie inspiracji, serdecznie polecamy kanał AFD na YouTube, gdzie można obejrzeć najciekawsze prace uczestników poprzednich edycji zajęć.

Charakter samych pytań towarzyszących filmom wskaże, że zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku możliwości i form wyrazu będzie wiele. Liczy się przede wszystkim inwencja twórcza, własne przemyślenia i pomysły i kreatywność Autorki i Autora.

  • KRYTERIA OCENIANIA:

Przy ocenie pod uwagę będą brane:

- zgodność z tematem - lub uzasadnione od niego odbieganie, jeśli Autorka lub Autor ma taką potrzebę

- odpowiedź na pytanie dowodząca przemyślenia zagadnienia

- odniesienia nie tylko do filmu, ale i innych tekstów kultury i kontekstów

- oryginalność myśli i wyjście poza obiegowe, stereotypowe przekonania

- własna, uzasadniona opinia i stanowisko

- pomysł na realizację - jest ważniejszy właściwie niż samo wykonanie. Zdajemy sobie sprawę, że dla wielu z Was to pierwsza próba wypowiedzi w takiej formie. Bardzo szanuję każdą próbę wyjścia poza strefę komfortu i zmierzenia się z nową formą wyrazu

- inwencja twórcza - to szerokie zagadnienie. Najważniejsze jest to, żebyście podjęli próbę, eksperymentowali i stworzyli autorskie dzieło

- w przypadku wypowiedzi do kamery: najważniejsza jest jasność, spójność i przejrzystość wywodu podanego bezpośrednio do kamery (czyli do widzki, która Was ogląda), a nie odczytywanego z kartki/monitora. Czytanie rzuca się w oczy i oznacza zwrot pracy oraz konieczność zmierzenia się z tym lub innym tematem raz jeszcze

- długość materiału - 3 minuty to absolutne maksimum. Ekonomia wypowiedzi jest istotna

- na końcu plansza z wykorzystanymi materiałami (wideo, muzyka), jeśli z takich korzystaliście

  • TERMIN NADSYŁANIA PRACY WIDEO: dwa tygodnie od daty zajęć. Przez datę zajęć rozumiemy dzień, w którym zgodnie z harmonogramem zajęć odbywa się wykład.

Gotowe prace należy wysłać pod adres akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

UWAGA! Termin jest niezmienny, rygorystycznie przestrzegany i nie ma od niego odstępstw, a jego przekroczenie zamyka drogę do opracowania pytania związanego z tym właśnie filmem - pozostaje on jednak przez resztę semestru dostępny do recenzji zaliczającej ewentualną nadprogramową nieobecność. Jeśli zajęcia nie odbywają się - termin to wciąż dwa tygodnie dla video. Dlaczego tak musi być? Zależy nam, żeby jak najszybciej sprawdzać prace, szczególnie, gdy semestr zbliża się do końca. Dlatego też serdecznie namawiamy i zachęcamy, żeby zająć się pracami zaliczeniowymi wcześniej na przestrzeni semestru, a nie zostawiać spełnienie warunków zaliczenia na ostatni moment.

Za pracę można zdobyć 5 punktów. Oceniane będą zarówno forma, koncept jak i treść. Po wypełnieniu warunków dotyczących obecności na tej podstawie wystawiona zostanie ocena końcowa.

UWAGA! OTO JEDYNY ADRES DO WYSYŁKI WSZYSTKICH PRAC: akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

Na pytania bieżące odpowiadamy na stronie Akademii Filmu Dokumentalnego na facebooku, zachęcamy więc do lajkowania i śledzenia, a także sprawdzania o co już pytanie padło, bo może odpowiedź na to, które Uczestniczkę i Uczestnika nurtuje już tam jest?

 
 
black-tło-2.jpg

21 PAŹDZIERNIKA 2020 - OBCY W RAJU

Stranger in Paradise, reż. Guido Hendrikx, Holandia 2016, 72 min

Na Sycylii za murami fortecy o nazwie Europa dopiero co przybyli z krajów Afryki i Azji imigranci uczęszczają na lekcje dawane przez nauczyciela, który opowiada im o tym, jak wygląda życie na Starym Kontynencie i jak powinien przebiegać ich proces asymilacji. Edukator umiejętnie dobiera fakty, aby wzbudzić w uczniach skrajne emocje. Raz próbuje zawstydzić swoich słuchaczy, aby za chwilę podkreślić zasadność ich obecności w Europie. Ani przez chwilę nie ma wątpliwości, że relacja nauczyciela i imigrantów jest oparta na władzy.

Stawką toczonej przez nauczyciela gry jest przyszłość osób zgromadzonych w klasie, w której odbywa się osobliwa lekcja. Wkrótce prowadzący zajęcia zaczyna zadawać imigrantom wnikliwe pytania. Odpowiedzi zadecydują, komu zostanie przyznany azyl polityczny. Obserwujemy proces selekcji. To moment, w którym ujawnia się arbitralność przepisów przekładanych na losy jednostek. Guido Hendrikx umiejętnie oddaje wagę decyzji podejmowanych przed kamerą i towarzyszące im napięcie.

Rozmowy między przedstawicielem Starego Kontynentu a imigrantami przedstawione w filmie odzwierciedlają kierunki współczesnej debaty publicznej dotyczącej powinności Europy wobec osób pukających do jej drzwi w nadziei na poprawę warunków życia. Koszty utrzymania przybyłych ludzi i ciążące nad Starym Kontynentem dziedzictwo kolonializmu to tylko niektóre z zarysowanych w filmie problemów.

PYTANIE 1: Obcy? W raju? Kto jest kim, a co jest czym w filmie Guido Hendrikxa?

 
Nawet_nie_wiesz_Hania_1.jpg

28 PAŹDZIERNIKA 2020 - NAWET NIE WIESZ, JAK BARDZO CIĘ KOCHAM

You Have No Idea How Much I Love You, reż. Paweł Łoziński, Polska 2016, 80 min

Paweł Łoziński ponownie odsłania intymne relacje rodzinne. Co kryje się pod słowem „miłość”? Żyjąc często tworzymy z bliskimi więzi i węzły, które z czasem wydają się nam nie do rozsupłania. Film opowiada o dramacie dwóch kobiet, matki i córki związanych ze sobą trudnym, skomplikowanym uczuciem. Kluczowe dla bohaterek jest spotkanie z kimś trzecim, obcym - doświadczonym terapeutą profesorem Bogdanem de Barbaro.

Ekstremalnie bliskie kadry (niezwykłe zdjęcia Kacpra Lisowskiego) wyłapują każdą emocję na twarzach kobiet. Jako widzowie jesteśmy świadkami napięć, łez, żalu i frustracji. Podglądamy sesje na przestrzeni kilku miesięcy i widzimy, jak ewoluuje relacja matki i córki. Ale przecież to, co dzieje się za drzwiami gabinetu, powinno być owiane tajemnicą zawodową. Jak udało się Pawłowi Łozińskiemu złamać tę żelazną zasadę?

PYTANIE 2: Czy kino może mieć działanie terapeutyczne? Jeśli tak, to w jakim sensie? Odnieś się również do własnych doświadczeń w tym zakresie.

 
onz.jpg

4 LISTOPADA 2020 - KTO ZABIŁ SEKRETARZA GENERALNEGO ONZ?

Cold Case Hammarskjöld, reż. Mads Brügger, Dania/Norwegia/Szwecja/Belgia 2018, 126 min

W 1961 roku w tajemniczych okolicznościach w Rodezji Północnej (dziś Zambia) rozbił się samolot sekretarza generalnego ONZ Daga Hammarskjölda. W katastrofie nikt nie przeżył. Hammarskjöld leciał na negocjacje w sprawie zawieszenia broni pomiędzy siłami ONZ a oddziałami z separatystycznego stanu Katanga. Był równie popularny co kontrowersyjny, bo wierzył, że może zaprowadzić pokój w Afryce, oddając kontynent Afrykanom. Okoliczności katastrofy lotniczej nie były jasne. Powszechnie wiadomo, że Hammarskjöld był wówczas zwolennikiem niepodległości Konga wbrew woli europejskich firm górniczych i innych potężnych podmiotów, a katastrofa była zamachem. Kto chciał zabić Hammarskjölda i czy prawdę można dziś ujawnić?

Ponad pół wieku od tego zdarzenia znany duński dziennikarz, filmowiec i prowokator postanawia zgłębić ten temat. We współpracy z prywatnym detektywem oraz grupą zakonspirowanych współpracowników podążają krętą ścieżką wskazówek i wątków, które okazują się coraz bardziej skomplikowane. A kiedy odkrywa kluczową dla katastrofy tajemnicę, która może wstrząsnąć całym światem, okazuje się, że czasami absurd i ironia są narzędziami potrzebnymi do stawienia czoła temu, co naprawdę wydaje się złowrogie.

PYTANIE 3: Podróżnik-naukowiec-detektyw-kosmita...? Wymyśl tożsamość dla reżysera i temat/pomysł na film, który mógłby zrealizować w Polsce 2020 roku.

 
black-t%C5%82o-2.jpg

11 LISTOPADA 2020 - ZAJĘCIA ODWOŁANE!

Ze względu na Narodowe Święto Niepodległości w dn. 11 listopada 2020 r. zajęcia nie odbędą się.

 
Salt+of+the+Earth.jpg

18 LISTOPADA 2020 - SÓL ZIEMI

The Salt of The Earth, reż. Wim Wenders, Juliano Ribeiro Salgado, Brazylia/Francja/Włochy 2014, 110 min

Sebastiao Salgado, brazylijski fotograf, podróżował po całym świecie przez 40 lat. Dokumentował ludzkość w okresie dramatycznych zmian, będąc tym samym świadkiem najważniejszych wydarzeń na świecie: konfliktów wojennych, klęsk głodu i przymusowych emigracji. Sławę przyniosły mu cykle fotografii poświęcone kondycji człowieka, w których zajrzał do jądra ciemności ludzkości. W swym nowym projekcie fotograficznym, poświęconym pięknu Ziemi, po raz pierwszy odszedł od fotografii społecznej na rzecz dokumentowania terenów nietkniętych przez zachodnią cywilizację, gdzie bez przeszkód nadal rozwija się fauna i flora i gdzie można zobaczyć krajobrazy jakby zaczerpnięte z księgi Genesis. Film pokazuje życie Sebastiao Salgado i jego prace, dzięki którym stał się  jednym  z najsłynniejszych fotografów na świecie. Poznajemy Salgado z perspektywy jego syna Juliano oraz Wima Wendersa, współreżysera filmu i fotografa.

PYTANIE 4: “Żadne spojrzenie nie jest niewinne”. Odnieś słowa Susan Sontag do filmu Wendersa/Salgado i wybranej fotografii prasowej/medialnej zrobionej w 2020 roku.

 
21xNY_Pat.jpg

25 listopada 2020 - 21 X NOWY JORK

21 x New York, reż. Piotr Stasik, Polska 2016, 70 min

21 osób spotkanych w nowojorskim metrze. 21 intymnych opowieści.

Kim naprawdę są osoby podróżujące nowojorskim metrem? Piotr Stasik skierował kamerę na 21 przypadkowych osób wyłonionych z tłumu pasażerów. Jak wyglądają ich intymne relacje? Jakie są ich seksualne pragnienia? W filmie poznajemy 21 osobistych, pełnych emocji historii. – Czy to jest w ogóle dozwolone, żeby być znów tak szczęśliwym? – pyta dziewczyna, która w jednej ze scen całuje się z poznanym niedawno mężczyzną.

Nowy Jork widziany okiem Piotra Stasika jest kłębowiskiem namiętności, tęsknot, ale i rozczarowań. Czy bliskość dziś to przede wszystkim seks? Poruszające obrazy Nowego Jorku i hipnotyzująca muzyka wprowadzają w trans, dzięki któremu możemy zbliżyć się do nieznajomych.

Ten wielopoziomowy film o samotności, tęsknocie za emocjami, i potrzebie komunikacji jest też lustrem, w którym możemy się przejrzeć, jeśli... starczy nam odwagi. "21 x Nowy Jork" może być opowieścią o Tobie.

Film Piotra Stasika zyskał uznanie na zagranicznych i polskich festiwalach filmowych, otrzymując m.in. nominację w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny do Europejskiej Nagrody Filmowej i specjalne wyróżnienie jury dla najlepszego reżysera w Konkursie Fiction/Non-Fiction 14. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity.

PYTANIE 5: Gdybyś miała/miał stworzyć film "21 x Warszawa/lub miejsce, w którym jesteś", to GDZIE byś zaczęła/zaczął?

 
sakawa.jpg

2 grudnia 2020 - SAKAWA

Sakawa, reż. Ben Asamoah, Belgia/Holandia 2018, 81 min

W Ghanie na wysypiskach elektronicznych śmieci znajduje się skarbnica informacji. Otwarcie twardych dysków i uzyskanie dostępu do zdjęć i danych osobistych ich byłych właścicieli to stosunkowo prosta sprawa. W internecie prawie każdego można oszukać, znając imię, nazwisko i adres. Młoda matka z Ghany ze zdumieniem patrzy na amerykańską ulicę, którą wyklikała w Google Maps w ciągu kilku sekund – to Ama, należąca do grona ghańskich internetowych oszustów zwanych Sakawa. Łączą oni współczesne oszustwa internetowe z tradycyjnymi afrykańskimi rytuałami wudu.

Oszukują głównie obcokrajowców, szczególnie z Europy. Mają na to łatwe wytłumaczenie. Kraje europejskie okradały Afrykę z zasobów takich jak złoto, boksyt, kobalt, diamenty przemysłowe, fosforowe, skały, metale z grupy platynowców, wermikulit, czy cyrkon. A teraz oni – oszuści z Sakawy odbijają to sobie z nawiązką. Kradnąc pieniądze z Europy, postrzegając to jako akt zadośćuczynienia za popełnione na nich wcześniej kolonialne zbrodnie. W ubogiej Ghanie to jeden ze skutecznych sposobów na przetrwanie i poradzenie sobie z wszechobecnym bezrobociem. Brak skrupułów nie razi tu nikogo. Ile współczucia można się spodziewać po kimś, kto co tydzień musiał kupować rybę o wartości 250 euro dla swojego szefa, podczas gdy sam zarabiał zaledwie 12 euro miesięcznie?

PYTANIE 6: Wszystko ma swoje plusy i minusy. Wybierz narzędzie cyfrowe/technologiczne (appka, sprzęt, program itp.) i pokaż/omów 2 konkretne, zahaczone w rzeczywistości pozytywne i 2 negatywne wymiary jej wpływu na życie ludzi, którzy nie są Tobą.

 
i+am+not+your+negro.jpg

9 GRUDNIA 2020 - NIE JESTEM TWOIM MURZYNEM

I Am Not Your Negro, reż. Raoul Peck, USA/Francja/Belgia/Szwajcaria 2016, 89 min

Raoul Peck w nominowanym do Oscara® "Nie jestem twoim murzynem" opowiada o segregacji rasowej, prześladowaniach i walce o prawa Afroamerykanów w USA. Reżyser wykorzystuje niepublikowane dotąd fragmenty niedokończonej książki „Remember This House” Jamesa Baldwina, słynnego afroamerykańskiego powieściopisarza i eseisty, oraz bogaty zasób archiwalnych filmów i zdjęć. W filmie usłyszymy głos Samuela L. Jacksona – narratora opowieści. "Nie jestem twoim murzynem" otrzymał nagrodę BAFTA w kategorii najlepszy film dokumentalny.

Książka i film przedstawiają historie następujących po sobie zabójstw trzech przyjaciół Baldwina: Medgara Eversa, Malcolma X i Martina Luthera Kinga. Baldwin nie dokończył książki przed swoją śmiercią w 1987 roku. Pozostawił zaledwie trzydzieści stron, a spadkobiercy pisarza powierzyli rękopis reżyserowi Raoulowi Peckowi.

Film był nominowany do Oscara® w kategorii Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny oraz otrzymał wyróżnienie Jury Ekumenicznego i Nagrodę Publiczności w sekcji Panorama na Festiwalu Filmowym Berlinale 2017.

PYTANIE 7: Tworzysz esej filmowy o Polsce 2020. Kto będzie bohaterką/bohaterem? Kto będzie narratorem/ką? Z jakich materiałów medialnych, audiowizualnych, filmowych itp. byś skorzystała? Jaka piosenka pojawi się w finale? Wykorzystaj 3 źródła wideo i jedno muzyczne.

 
SAFARI_6.jpg

16 GRUDNIA 2020 - SAFARI

Safari, reż. Ulrich Seidl, Austria 2016, 88 min

UWAGA! Film zawiera drastyczne sceny przemocy wobec zwierząt.

Wakacyjny film o zabijaniu i ludzkiej naturze. Ulrich Seidl wraca do Afryki – ostatnim razem był tu, realizując pamiętną fabułę „Raj: miłość” o seksturystyce starszych białych kobiet. Tym razem portretuje austriackich myśliwych, zażywających „uroków” mordowania zwierząt w rezerwacie.

Proceder polowania na zwierzęta jest jak najbardziej legalny i zorganizowany w formie ekskluzywnych wczasów dla Europejczyków, pragnących przeżyć „dziką” przygodę na Czarnym Lądzie. Biznes turystyczny z polowaniami na gnu, zebry, czy żyrafy w ofercie prowadzi Austriak dobrze znający gusta przyjezdnych ze Starego Kontynentu.

Seidl portretuje tych myśliwych-turystów w swoim stylu – bezlitośnie, ironicznie i ze swoistym dystansem. Widzimy śmierć i cierpienie zwierząt. Niemieccy i austriaccy turyści strzelają, płaczą z ekscytacji, pozują do zdjęć z upolowaną zwierzyną. Reżyser zdziera maskę z „cywilizowanych” Europejczyków, pokazując ledwie skrywany rasizm, obojętność na biedę i fascynację przemocą.

PYTANIE 8: "Wakacyjny film o zabijaniu, film o ludzkiej naturze" - głosi tagline "Safari". A o czym dla Ciebie jest film Ulricha Seidla?

 
HL_STILL_05.jpg

13 STYCZNIA 2021 - KRAINA MIODU

Honeyland, reż. Ljubomir Stefanov, Tamara Kotevska, Macedonia 2018, 85 min

50-letnia Hatidze mieszka ze schorowaną matką w górskiej wiosce gdzieś na Bałkanach. Nie mają dostępu do prądu ani bieżącej wody. Kobieta utrzymuje się z produkcji miodu. Nie wykorzystuje jednak pszczół, respektując przyrodę i zasadę „połowa dla mnie, połowa dla was”. Pewnego dnia do jej okolicy wprowadza się wielodzietna rodzina. Nowi sąsiedzi również zaczynają hodować pszczoły, ale szacunek zastępuje twardy biznes i maksymalna eksploatacja. Czy Hatidze uda się zmienić ich podejście? Tym bardziej, że jeden z chłopców jest wyraźnie pod jej wrażeniem…

„Kraina miodu” zdobyła liczne nagrody na całym świecie, w tym aż trzy na festiwalu w Sundance (m.in. główną Nagrodę Jury) oraz cztery na 16. Millennium Docs Against Gravity, m.in. główną Nagrodę Banku Millennium. Film otrzymał 2 nominacje do Oscara® za 2019 r. w kategoriach Najlepszy Film Dokumentalny i Najlepszy Film Międzynarodowy.

PYTANIE 9: O jakiej osobie NIEPUBLICZNEJ i NIEZNANEJ POWSZECHNIE zrobiłabyś film dokumentalny? Odnieś swój wybór do kontekstu społeczno-polityczno-kulturowego i uzasadnij, dlaczego to bohater(ka) naszych czasów.

 
The+Act+of+Killing.jpg

20 STYCZNIA 2021 - SCENA ZBRODNI

The Act of Killing, reż. Joshua Oppenheimer, Dania/Norwegia/Wielka Brytania 2012, 115 min

Zwycięzca Nagrody Publiczności na Berlinale i PLANETE+ DOC FILM FESTIVAL 2013, w którym reżyser Joshua Oppenheimer prezentuje efekty siedmiu lat spędzonych z „emerytowanymi” dowódcami brygad śmierci w Indonezji. W efekcie powstał jeden z najważniejszych i najbardziej wstrząsających obrazów dokumentalnych ostatnich lat, który łączy w sobie cechy gangsterskiego dramatu, kiczowatego melodramatu i surrealistycznego dramatu psychologicznego.

W ciągu 12 miesięcy od puczu wojskowego w Indonezji, który miał miejsce w 1965 roku, reżimowe organizacje paramilitarne Panczaszila zamordowały ponad milion ludzi. Wystarczyło podejrzenie o sprzyjanie komunistom. Te niewiarygodne zbrodnie pozostały bez kary. Dziś sprawcy są uprzywilejowanymi obywatelami, a odziały paramilitarne owiane są legendą walki o demokrację.

Członkowie brygad śmierci z dumą opowiadają o swojej „walce” i demonstrują efektywne metody mordowania. Przed puczem byli tzw. konikami i nielegalnie sprzedawali pod kinami bilety na oblegane amerykańskie filmy. Uważają się za „wolnych ludzi”, bo tak tłumaczą sobie słowo „gangsterzy”. W swojej „wyzwoleńczej” działalności wzorowali się – jak twierdzą – na najlepszych amerykańskich filmach. W rzeczywistości ich działalność to po prostu połączenie szmalcownika z mordercą. Jeśli podejrzany nie mógł się wykupić – był natychmiast mordowany. Chudy Anwar Congo i gruby Herman Koto są zaszczyceni, gdy reżyser proponuje im filmowe odtworzenie dokonywanych zbrodni. Z wigorem załatwiają aktorów, dekorację, kostiumy i dyskutują o możliwych scenariuszach rekonstrukcji. Uznają siebie za filmowe gwiazdy, które pokażą światu prawdziwych indonezyjskich „wolnych obywateli”. Praca przy filmie obiera jednak nieoczekiwany kierunek. Bohaterowie zaczynają zastanawiać się nad tym, co zrobili. Tylko niektórzy z nich odczuwają jednak skruchę. Rekonstrukcja makabrycznych zdarzeń z przeszłości okazuje się w efekcie dla morderców bardziej realna niż ich prawdziwe czyny. Być może z tego powodu Werner Herzog uznał ten film za najbardziej surrealistyczny i przerażający dokumentalny obraz ostatniej dekady.

PYTANIE 10: Czy i jak kino może zmieniać rzeczywistość? Rozważ w kontekście filmu Oppenheimera i przywołaj inne przykłady.

 
Lo-i-stalo-sie.-Zaduma-nad-swiatem-w5f56b71d15472.jpg

27 STYCZNIA 2021 - UWAGA! ZMIANA FILMU! ZAMIAST TYTUŁU “sPOTKANIA NA KRAŃCACH ŚWIATA” ZAPREZENTUJEMY WAM inny film wernera herzoga - “lo i stało się. zaduma nad światem w sieci”

Lo and Behold. Reveries of the Connected World, reż. Werner Herzog, USA 2016, 97 min

Legendarny dokumentalista Werner Herzog, który ma swoim koncie nominację do Oscara, w filmie “Lo i stało się. Zaduma nad światem w sieci” bierze na warsztat internet – od jego początków do najbardziej oddalonych zakątków. Podróż zaczyna od samych źródeł cyfrowej rewolucji – znajdujemy się w pokoju na Uniwersytecie Kalifornijskim, skąd w 1969 roku został wysłany pierwszy mail. Herzog udowadnia, że moment, w którym internet zacznie „śnić sam o sobie” jest już bardzo bliski. Prowadzi widzów poprzez szereg prowokacyjnych rozmów, które pokazują, w jaki sposób internet przekształcił praktycznie wszystkie elementy realnego świata – od biznesu, przez edukację, podróże kosmiczne, po opiekę zdrowotną i w końcu osobiste relacje. Jeden z naukowców pokazuje, jak wygląda wyobraźnia robota, i zadaje niewygodne pytanie: czy otoczeni inteligentnymi maszynami na pewno będziemy wciąż potrzebowali towarzystwa drugiego człowieka?

PYTANIE 11: Wyobraź sobie, że możesz zaproponować Wernerowi Herzogowi wspólną wyprawę, w celu nakręcenia filmu dokumentalnego. Dokąd? Dlaczego to miejsce mogłoby być dla niego interesujące?

 

LEKTURY ZALECANE: 

  • Film dokumentalny: Kreatywne opowiadanie, Sheila Curran Bernard, Warszawa 2011

  • Bohater w filmie dokumentalnym, Jacek Bławut, Łódź 2010

  • Film Art. Sztuka Filmowa. Wprowadzenie, David Bordwell, Kristin Thompson, Warszawa 2010, rozdz. Film dokumentalny

  • New Documentary: A Critical Introduction, Stella Bruzzi, London 2000

  • DOCąd. Rozmowy z polskimi dokumentalistami, Katarzyna Taras, Jakub Socha, Wydawnictwo Filmoteki Śląskiej, Katowice 2014

  • Herzog. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. Agnieszka Wiśniewska, Julian Kutyła, Warszawa 2010

  • Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza, Mikołaj Jazdon, Poznań 2009

  • Klucze do rzeczywistości: Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, red. Małgorzata Hendrykowska, Poznań 2005

  • Polskie kino dokumentalne 1989–2009: Historia polityczna, red. Agnieszka Wiśniewska, Warszawa 2011

  • Poetyka kina dokumentalnego, Mirosław Przylipiak, Gdańsk 2000

  • Direct cinema: Observational documentary and the politics of the sixties, Dave Saunders, London 2007

  • Documentary: The Margins of Reality, Paul Ward, London 2005

  • Werner Herzog, red. Peter C. Seel, Bogusław Zmudziński, Kraków 1994

Program przygotowała:

Kaja Klimek – dziennikarstwo i komunikacja społeczna, porównawcze studia cywilizacji – Uniwersytet Jagielloński, freelancerka – tłumaczka i publicystka.