AKADEMIA FILMU DOKUMENTALNEGO UW | Akademia Dokumentalna

AKADEMIA FILMU DOKUMENTALNEGO

przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim
semestr zimowy 2018/2019

Przejdź do rejestracji w systemie USOS

INFORMACJE OGÓLNE:

Miejsce i czas projekcji: Kino Luna / środa 16.00-19.00
Zajęcia rozpoczynają się 10 października 2018!
31 października i 14 listopada zajęcia nie odbędą się.

Liczba ECTS: 6

Karnet: Studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są do rejestracji na zajęcia w systemie USOS oraz wykupienia semestralnego karnetu, którego cena wynosi 150 zł.

Zakupu karnetu dokonuje się bezpośrednio w kinie Luna. Karnety trafią do sprzedaży 1 października 2018.

Prowadząca:
Kaja Klimek - dziennikarstwo i komunikacja społeczna, porównawcze studia cywilizacji - Uniwersytet Jagielloński; freelancerka - tłumaczka i publicystka.

Koordynatorka:
Klaudia Gniady (Akademia Dokumentalna)
kontakt w sprawach organizacyjnych: klaudia@againstgravity.pl

WARUNKI ZALICZENIA:

1. OBECNOŚĆ:

Wymagana jest obecność na więcej niż połowie zajęć. Dopuszczalne są DWIE NIEOBECNOŚCI. W przypadku każdej kolejnej - niezależnie od tego, czy jest usprawiedliwiona czy nie - należy napisać recenzję wybranego filmu, na którego projekcji się było (innego niż wybrane do prac zaliczeniowych). W tej pracy liczy się OPINIA, a nie powszechnie dostępne dane na temat filmu, jego twórców, przebiegu ukazanej sytuacji. Recenzja może być krótszą formą odpowiedzi na pytanie zadane w czasie zajęć.

Objętość: maksymalnie 3000 znaków.

Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze.

UWAGA: To Uczestniczka i Uczestnik zajęć powinni wiedzieć, na których zajęciach ich nie było i jaki film opuścili. Również kontrolowanie ilości nieobecności leży po Waszej stronie.

2. PRACE ZALICZENIOWE

Warunkiem zaliczenia zajęć poza obecnością będzie przygotowanie dwóch następujących prac zaliczeniowych:

- praca pisemna

- materiał video

Jak się do tego zabrać? Każdemu prezentowanemu w ramach zajęć filmowi będzie towarzyszyło pytanie dotyczące czy to treści poruszanych w filmie, czy jego formy estetycznej, ale również szerszego kontekstu społecznego, kulturowego czy politycznego, w który film się wpisuje. Uczestniczka i Uczestnik zajęć wybierają zatem dwa filmy prezentowane w ramach Akademii i przygotowują odpowiedzi na dotyczące ich pytania postawione w czasie dyskusji po owych filmach - jedną w postaci pracy pisemnej, drugą - materiału video. Pytania po zajęciach pojawią się na stronie Akademii - obok filmu, którego dotyczą.

Wymagania dotyczące prac:

1. PRACA PISEMNA:

Maksymalnie 6000 znaków. Forma to esej, czyli wypowiedź pisemna prezentująca opinię autora, jego przemyślenia i poglądy na dany temat - ale jego ujęcie już zależy od samej Autorki i Autora. Mile widziane są rzecz jasna odwołania do innych kontekstów, w tym filmów, literatury, tekstów kultury itd. z wyraźnym tego zaznaczeniem.

2. MATERIAŁ VIDEO:

Maksymalnie 3 minuty, popularny format video (mpeg, vlc, mp4 avi) wysłane poprzez Google Drive, Dropbox, Wetransfer. Podejście krytyczno-filmowe i eseistyczne. Co to oznacza? Autorka i Autor prezentują swoje poglądy i przemyślenia, dowodzą krytycznego myślenia o filmie i jego kontekście. Forma - właściwie dowolna - od wypowiedzi bezpośrednio do kamery (uwaga: przemyślanej i wypowiedzianej, a nie odczytanej!), przez formy video-eseistyczne (zmontowane materiały wizualne i komentarz autorki autora), po... No właśnie. Granicą jest Wasza inwencja twórcza.

Jeśli szukacie inspiracji, serdecznie polecamy kanał AFD na YouTube, gdzie można obejrzeć najciekawsze prace uczestników poprzedniej edycji zajęć.

Oto link do playlisty:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLxQwj-KIMz_fWpMHcCS8RWvc9FPcF6u7g

Charakter samych pytań towarzyszących filmom wskaże, że zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku możliwości i form wyrazu będzie wiele. Liczy się przede wszystkim inwencja twórcza, własne przemyślenia i pomysły i kreatywność Autorki i Autora.

3. TERMIN NADSYŁANIA PRAC:

UWAGA! Gotowe prace należy wysłać pod adres akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

PRACA PISEMNA - tydzień po projekcji

MATERIAŁ WIDEO - dwa tygodnie po projekcji

Terminy są niezmienne, rygorystycznie przestrzegane i nie ma od nich odstępstw, a ich przekroczenie zamyka drogę do opracowania pytania związanego z tym właśnie filmem - pozostaje on jednak przez resztę semestru dostępny do recenzji zaliczającej ewentualną nieobecność. Jeśli zajęcia nie odbywają się - termin to wciąż dwa tygodnie dla video, tydzień dla pracy pisemnej. Dlaczego tak musi być? Zależy nam, żeby jak najszybciej sprawdzać prace, szczególnie, gdy semestr zbliża się do końca. Dlatego też serdecznie namawiamy i zachęcamy, żeby zająć się pracami zaliczeniowymi wcześniej na przestrzeni semestru, a nie zostawiać ich na ostatni moment.

Za każdą pracę można zdobyć 5 punktów. Oceniane będą zarówno forma, koncept jak i treść. Maksymalna ilość uzyskanych punktów na przestrzeni zajęć to zatem 2 x 5 = 10 punktów. Po wypełnieniu warunków dotyczących obecności na tej podstawie wystawiona zostanie ocena końcowa.

UWAGA UWAGA! OTO JEDYNY ADRES DO WYSYŁKI WSZYSTKICH PRAC:

akademiafilmudokumentalnego@gmail.com

Na pytania bieżące odpowiadamy na stronie Akademii Filmu Dokumentalnego na Facebooku, zachęcamy więc do lajkowania i śledzenia, a także sprawdzania o co już pytanie padło, bo może odpowiedź na to, które Uczestniczkę i Uczestnika nurtuje już tam jest?

OTO LINK DO STRONY NA FB:

https://www.facebook.com/AkademiaFilmuDokumentalnegoUW/

10 października 2018

Ostatni w Aleppo

Last Men in Aleppo

reż. Feras Fayyad, Dania 2017, 104 min

Pięć lat od rozpoczęcia wojny w Syrii mieszkańcy opustoszałego i zniszczonego Aleppo, kiedyś największego syryjskiego miasta, przygotowują się na oblężenie. Khalid, Subhi i Mahmoud, główni bohaterowie filmu „Ostatni w Aleppo”, to członkowie Białych Hełmów, czyli tzw. Syryjskiej Obrony Cywilnej, składającej się na zwykłych ludzi, pomagających ofiarom bombardowań. Uratowali do tej pory ponad 60 tys. istnień, najczęściej wyciągając ludzi spod gruzów gołymi rękami. W filmie Ferasa Fayyada poznajemy nie tylko ogrom zniszczeń, jakich dokonała wojna, ale również osobistą historię zwykłych ludzi, którzy stają się prawdziwymi bohaterami masowej ludzkiej tragedii rozgrywanej na oczach całego świata.

17 października 2018

Obcy w raju

Stranger in Paradise

reż. Guido Hendrikx, Holandia 2016, 72 min

Na Sycylii za murami fortecy o nazwie Europa dopiero co przybyli z krajów Afryki i Azji imigranci uczęszczają na lekcje dawane przez nauczyciela, który opowiada im o tym, jak wygląda życie na Starym Kontynencie i jak powinien przebiegać ich proces asymilacji. Edukator umiejętnie dobiera fakty, aby wzbudzić w uczniach skrajne emocje. Raz próbuje zawstydzić swoich słuchaczy, aby za chwilę podkreślić zasadność ich obecności w Europie. Ani przez chwilę nie ma wątpliwości, że relacja nauczyciela i imigrantów jest oparta na władzy. Rozmowy między przedstawicielem Starego Kontynentu a imigrantami przedstawione w filmie odzwierciedlają kierunki współczesnej debaty publicznej dotyczącej powinności Europy wobec osób pukających do jej drzwi w nadziei na poprawę warunków życia. Reżyser wprowadzając w przestrzeń kina dokumentalnego elementy tradycyjnie przynależne fabule, obnaża zaangażowaną społecznie sztukę i pyta, czy nie okazuje się często zbyt słabym narzędziem w walce o poprawę sytuacji swoich bohaterów.

24 października 2018

Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham

You Have No Idea How Much I Love You

reż. Paweł Łoziński, Polska 2016, 80 min

Paweł Łoziński ponownie odsłania intymne relacje rodzinne. Co kryje się pod słowem „miłość”? Żyjąc często tworzymy z bliskimi więzi i węzły, które z czasem wydają się nam nie do rozsupłania. Film opowiada o dramacie dwóch kobiet, matki i córki związanych ze sobą trudnym, skomplikowanym uczuciem. Kluczowe dla bohaterek jest spotkanie z kimś trzecim, obcym - doświadczonym terapeutą profesorem Bogdanem de Barbaro. Ekstremalnie bliskie kadry (niezwykłe zdjęcia Kacpra Lisowskiego) wyłapują każdą emocję na twarzach kobiet. Jako widzowie jesteśmy świadkami napięć, łez, żalu i frustracji. Podglądamy sesje na przestrzeni kilku miesięcy i widzimy, jak ewoluuje relacja matki i córki. Ale przecież to, co dzieje się za drzwiami gabinetu, powinno być owiane tajemnicą zawodową. Jak udało się Pawłowi Łozińskiemu złamać tę żelazną zasadę? „Wybitny. Jest o czym myśleć” – Tadeusz Sobolewski, „Gazeta Wyborcza”

31 października 2018

ZAJĘCIA ODWOŁANE!

31 października zajęcia nie odbędą się ze względu na Wszystkich Świętych.

7 listopada 2018

Śmierć człowieka pracy

Workingman's Death

reż. Michael Glawogger, Austria/Niemcy 2005, 122 min

Nie ma już człowieka pracy. Pozostał robotnik – ktoś gorszy, ktoś, komu się nie udało. Ktoś, komu praca nie daje godności, lecz ją odbiera. Przyzwyczajeni do wygodnego życia, coraz częściej zapominamy, jak ciężką pracę może wykonywać człowiek. Ukraina, Indonezja, Nigeria, Pakistan, Chiny – „Śmierć człowieka pracy” to pięć portretów ciężkiej fizycznej pracy, w zmechanizowanym świecie XXI wieku coraz mniej widocznej. Rezygnując z odautorskiego komentarza reżyser „Śmierci człowieka pracy” w wysmakowanych obrazach (zdjęcia Wolfganga Thalera) rejestruje nieludzki wysiłek współczesnych zapomnianych bohaterów. Niezwykłe zdjęcia oraz muzyka (autorstwa Johna Zorna) sprawiają, że film ten to monumentalne, nasycone emocjami dzieło.

14 listopada 2018

ZAJĘCIA ODWOŁANE!

14 listopada 2018 zajęcia nie odbędą się. W tym terminie w kinie Luna odbywa się festiwal Sputnik nad Warszawą.

21 listopada 2018

Sól ziemi

The Salt of the Earth

reż. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders, Brazylia/Francja/Włochy 2014, 110 min

Kariera wybitnego niemieckiego reżysera, Wima Wendersa, jest w niektórych punktach zbieżna ze ścieżką twórczą Wernera Herzoga. Obaj w latach siedemdziesiątych tworzyli nurt kina określany jako „nowy film niemiecki”, obaj są przedstawicielami post-nowofalowego kina autorskiego. Ich filmy stanowiły często niespieszną obserwację ludzi samotnych, zdystansowanych, sytuujących samych siebie na pograniczach współczesnego świata. Wreszcie, obaj zainteresowali się na pewnym etapie kinem dokumentalnym, które jednak, w ich wykonaniu, zachowuje specyfikę ich autorskiego podejścia. To filmy, które mają, za pomocą kamery, odkrywać rzeczywistość – często tę, która umyka nam w codziennym spojrzeniu. „Sól tej ziemi” to historia wybitnego brazylijskiego fotografa Sebastiao Salgado, ukazana przez Wendersa we współpracy z synem Salgado, Julianem. Film to także medytacja nad obrazami i ich znaczeniem – dobrze znana fanom twórczości Wendersa, a zarazem fascynująca dla miłośników fotografii i ponownie – w toku tego kursu – stawiająca pytania o sens fotografii cierpienia i o pracę współczesnego reportera.

28 listopada 2018

Homo sapiens

Homo sapiens

reż. Nikolaus Geyrhalter, Austria 2016, 94 min

Co pozostanie z naszej cywilizacji, gdy w końcu wyginiemy? Puste przestrzenie, opuszczone budynki, sklepy, kina, szpitale, biura, szkoły, biblioteki, parki rozrywki i więzienia. Ruiny miast, które coraz bardziej porastać będzie roślinność. Zarośnięte wysypiska śmieci i zbiorniki wody czy rozpadający się na drodze asfalt… Przestrzeń, w której mieszkamy, po naszej zagładzie ponownie przejmie natura, z której kiedyś brutalnie ją wyrwaliśmy. Film, kręcony przez 4 lata w Europie, USA, Japonii i Argentynie, jest krytycznym portretem naszej cywilizacji. Zbudowany wyłącznie z precyzyjnie skomponowanych, statycznych ujęć, pozbawionych jakiegokolwiek komentarza.

5 grudnia 2018

Czy Noam Chomsky jest wysoki czy szczęśliwy?

Is the Man Who Is Tall Happy? An Animated Conversation with Noam Chomsky

reż. Michel Gondry, Francja 2013, 88 min

Twórcą tego wciągającego, zabawnego i bardzo ciekawego filmu jest Michel Gondry – światowej sławy reżyser, autor m.in. filmów fabularnych „Zakochany bez pamięci” (2004) i „Jak we śnie” (2006), eksplorujących oniryczne światy umysłu i ich relacje ze zdroworozsądkową, codzienną rzeczywistością. W „Czy Noam Chomsky jest wysoki czy szczęśliwy” Gondry spotyka się z Noamem Chomskym, amerykańskim lingwistą, który zrewolucjonizował wcześniejsze sposoby myślenia o naturze języka i procesie jego nabywania, a przez „The New York Times” uznany został za najważniejszego żyjącego intelektualistę naszych czasów. Efektem jest film dokumentalny oparty w przeważającej mierze na animacji, zaskakująca filmowa fuzja obrazów i idei. Czy można, za pomocą filmu rysunkowego wyjaśnić zawiłości gramatyki transformacyjno-generatywnej? Czy można przekazać fascynację drugim człowiekiem i jego intelektualnymi dokonaniami? Michel Gondry bada ludzki umysł, każąc nam, zgodnie z ideami Chomsky’ego, kwestionować dotychczasową wiedzę i przekonania dotyczące uczenia się, języka i opisywanego przez niego świata; zarazem zaś eksperymentuje z filmowymi środkami wyrazu.

12 grudnia 2018

Safari

Safari

reż. Ulrich Seidl, Austria 2016, 88 min

Tym razem Ulrich Seidl portretuje austriackich myśliwych, zażywających „uroków” mordowania zwierząt w afrykańskim rezerwacie. Proceder polowania na zwierzęta jest jak najbardziej legalny i zorganizowany w formie ekskluzywnych wczasów dla Europejczyków, pragnących przeżyć „dziką” przygodę na Czarnym Lądzie. Biznes turystyczny z polowaniami na gnu, zebry, czy żyrafy w ofercie prowadzi Austriak dobrze znający gusta przyjezdnych ze Starego Kontynentu. Seidl portretuje tych myśliwych-turystów w swoim stylu – bezlitośnie, ironicznie i ze swoistym dystansem. Widzimy śmierć i cierpienie zwierząt. Niemieccy i austriaccy turyści strzelają, płaczą z ekscytacji, pozują do zdjęć z upolowaną zwierzyną. Seidl zdziera maskę z „cywilizowanych” Europejczyków, pokazując ledwie skrywany rasizm, obojętność na biedę i fascynację przemocą.

19 grudnia 2018

21 x Nowy Jork

21 x New York

reż. Piotr Stasik, Polska 2016, 70 min

Kim naprawdę są osoby podróżujące nowojorskim metrem? Piotr Stasik skierował kamerę na 21 przypadkowych osób wyłonionych z tłumu pasażerów. Jak wyglądają ich intymne relacje? Jakie są ich seksualne pragnienia? W filmie poznajemy 21 osobistych, pełnych emocji historii. – Czy to jest w ogóle dozwolone, żeby być znów tak szczęśliwym? – pyta dziewczyna, która w jednej ze scen całuje się z poznanym niedawno mężczyzną. Nowy Jork widziany okiem Piotra Stasika jest kłębowiskiem namiętności, tęsknot, ale i rozczarowań. Czy bliskość dziś to przede wszystkim seks? Poruszające obrazy Nowego Jorku i hipnotyzująca muzyka wprowadzają w trans, dzięki któremu możemy zbliżyć się do nieznajomych. Ten wielopoziomowy film o samotności, tęsknocie za emocjami, i potrzebie komunikacji jest też lustrem, w którym możemy się przejrzeć, jeśli... starczy nam odwagi. "21 x Nowy Jork" może być opowieścią o tobie.

9 stycznia 2019

Nie jestem twoim murzynem

I Am Not Your Negro

reż. Raoul Peck, USA/Francja/Belgia/Szwajcaria 2016, 89 min

Raoul Peck wykorzystując niepublikowane dotąd fragmenty niedokończonej książki Jamesa Baldwina, słynnego afroamerykańskiego powieściopisarza i eseisty, bogaty materiał archiwalnych filmów i zdjęć, opowiada historię segregacji rasowej, prześladowań i walki o prawa Afroamerykanów w USA. W 1979 roku afroamerykański powieściopisarz i eseista James Baldwin napisał list do swojego agenta literackiego, w którym przedstawił projekt, nad którym wówczas pracował – książkę „Remember This House”. Była to historia życia i następujących po sobie zabójstw trzech jego przyjaciół: Medgara Eversa, Malcolma X i Martina Luthera Kinga. Baldwin nie dokończył książki przed swoją śmiercią w 1987 roku. Pozostawił zaledwie trzydzieści stron, a spadkobiercy pisarza powierzyli rękopis reżyserowi Raoulowi Peckowi. Postanowił on sfinalizować zarysowaną w książce Baldwina historię, tworząc zbudowaną wokół jego słów filmową podróż przez historię Afroamerykanów. Peck zestawia liryczną retorykę Baldwina z bogatym materiałem archiwalnym.

16 stycznia 2019

Scena zbrodni

The Act of Killing

reż. Joshua Oppenheimer, Anonymous, Christine Cynn, Dania/Norwegia/Wielka Brytania 2012, 115 min

Joshua Oppenheimer prezentuje efekty siedmiu lat spędzonych z „emerytowanymi” dowódcami brygad śmierci w Indonezji. W efekcie powstał jeden z najważniejszych i najbardziej wstrząsających obrazów dokumentalnych ostatnich lat, który łączy w sobie cechy gangsterskiego dramatu, kiczowatego melodramatu i surrealistycznego dramatu psychologicznego. W ciągu 12 miesięcy od puczu wojskowego w Indonezji, który miał miejsce w 1965 roku, reżimowe organizacje paramilitarne Panczaszila zamordowały ponad milion ludzi. Wystarczyło podejrzenie o sprzyjanie komunistom. Te niewiarygodne zbrodnie pozostały bez kary. Dziś sprawcy są uprzywilejowanymi obywatelami, a oddziały paramilitarne owiane są legendą walki o demokrację. Chudy Anwar Congo i gruby Herman Koto są zaszczyceni, gdy reżyser proponuje im filmowe odtworzenie dokonywanych zbrodni. Uznają siebie za filmowe gwiazdy, które pokażą światu prawdziwych indonezyjskich „wolnych obywateli”. Praca przy filmie wywołuje jednak nieoczekiwany efekt. Rekonstrukcja makabrycznych zdarzeń z przeszłości okazuje się w efekcie dla morderców bardziej realna niż ich prawdziwe czyny.

23 stycznia 2019

Spotkania na krańcach świata

Encounters at the End of the World

reż. Werner Herzog, Wielka Brytania 2007, 99 min

Antarktyda w filmie Herzoga znajduje nowy wymiar i znaczenie. Południowe krańce naszego świata są magnesem zarówno dla wybitnych naukowców, jak i dla wszystkich, którym nie jest po drodze ze współczesną cywilizacją. Poznajemy zoologów, wulkanologów i fizyków, ale także hydraulika wywodzącego się z królewskiej rodziny Azteków czy filozofa pracującego jako operator koparki. W Mc Murdo, głównej bazie naukowej, która przypomina miasteczko górnicze, nadal stoi dom zbudowany w 1901 roku przez pierwszych zdobywców Antarktydy, Scotta i Shackletona. Herzog pokazuje materiały archiwalne, nadając drugi wymiar oglądanej teraźniejszości. Sposób przedstawiania przyrody Bieguna Południowego i łączenie go ze specyficzną ścieżką dźwiękową dają poczucie zbliżania się do tajemnicy. Na początku filmu dowiadujemy się, że nie będzie to kolejny film o pingwinach. Jednak pewien zagubiony pingwin odciśnie na nim swoje piętno…

LEKTURY ZALECANE

Sheila Curran Bernard, Film dokumentalny: Kreatywne opowiadanie, Warszawa 2011
David Bordwell, Kristin Thompson, Film Art. Sztuka Filmowa. Wprowadzenie, Warszawa 2010, rozdz. Film dokumentalny
Klucze do rzeczywistości: Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, red. Małgorzata Hendrykowska, Poznań 2005
Mirosław Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000
Lidia Zonn, O montażu w filmie dokumentalnym, Warszawa 1986

LEKTURY DODATKOWE

Jacek Bławut, Bohater w filmie dokumentalnym, Łódź 2010
Stella Bruzzi, New Documentary: A Critical Introduction, London 2000
Dokument filmowy i telewizyjny, red. Maciej Szczurowski, Toruń 2004
Ian Grant, Cameramen at war, Cambridge 1980
Herzog. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. Agnieszka Wiśniewska, Julian Kutyła, Warszawa 2010
Mikołaj Jazdon, Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza, Poznań 2009
Kazimierz Karabasz, Bez fikcji: Z notatek filmowego dokumentalisty, Warszawa 1985
Aaron Kerner, Film and the Holocaust: New Perspectives on Dramas, Documentaries, and Experimental Films, New York 2011
Andrzej Kołodyński, Tropami filmowej prawdy, Warszawa 1981
Klucze do rzeczywistości: Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, red. Małgorzata Hendrykowska, Poznań 2005
Stephen Mamber, Cinema verite in America: Studies in uncontrolled documentary, Cambridge 1974
Polskie kino dokumentalne 1989–2009: Historia polityczna, red. Agnieszka Wiśniewska, Warszawa 2011
Mirosław Przylipiak, Kino bezpośrednie 1960–1963, Gdańsk 2007
Mirosław Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000
Mirosława Salska-Kaca, Człowiek, słowo, świat w filmie dokumentalnym, Łódź 1995
Mirosława Salska-Kaca, Film dokumentalny w Niemczech Zachodnich po 1960, Łódź 1989
Mirosława Salska-Kaca, Słowo w filmie dokumentalnym: Z problemów semantycznych wypowiedzi słownej w filmie, Łódź 1992
Dave Saunders, Direct cinema: Observational documentary and the politics of the sixties, London 2007
Bronisława Stolarska, Polski film dokumentalny 1945–1980, Łódź 1983
Bronisława Stolarska, „Usłyszcie mój krzyk…” – o filmie Macieja Drygasa [w:] Między słowem a obrazem, red. Małgorzata Jakubowska, Tomasz Kłys, Bronisława Stolarska, Kraków 2005
Paul Ward, Documentary: The Margins of Reality, London 2005
Werner Herzog, red. Peter C. Seel, Bogusław Zmudziński, Kraków 1994
Lidia Zonn, O montażu w filmie dokumentalnym, Warszawa 1986
Kamila Żyto, Mezalians. Co stało się z dokumentem w ponowoczesnym świecie? [w:] (Nie)obecne granice: Szkice o obliczach transgresji, red. Katarzyna Kuropatwa, Dagmara Rode, Kraków 2003

Program przygotowały:

dr Paulina Kwiatkowska, Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego,

dr Matylda Szewczyk, Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.