OBLICZA PROPAGANDY UW | Akademia Dokumentalna

Oblicza propagandy

Oblicza propagandy. Polityka, ekonomia, media.

przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim
semestr letni 2017/2018

INFORMACJE OGÓLNE:

Facebook: https://www.facebook.com/ObliczaPropagandy/

Miejsce i czas projekcji: Kino Luna w środy godz. 16.00-18.30

Liczba ECTS: 6

Karnet: Studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są do wykupienia semestralnego karnetu filmowego, którego cena wynosi 150 zł. Karnet służy do rejestracji na liście obecności i koniecznie należy go posiadać na każdych zajęciach.

Prowadzący:
dr Jacek Wasilewski (ID UW), dr Łukasz Szurmiński (ID UW)

Koordynatorka:
Klaudia Gniady (Akademia Dokumentalna)
kontakt w sprawach organizacyjnych: klaudia@againstgravity.pl

Grupa na facebooku:
https://www.facebook.com/groups/1267239660027502/

ZALICZENIE ZAJĘĆ:

obecność na zajęciach

Dopuszczalne są 2 nieobecności bez usprawiedliwienia

Uwaga! Osoby, które przekroczą dopuszczalną liczbę nieobecności, będą zobowiązane do ich odpracowania. Aby to zrobić należy napisać krótką (0,5-1 str) recenzję na temat opuszczonego na zajęciach, obejrzanego we własnym zakresie filmu, lub krótką notatkę o filmie ze wskazaniem na techniki propagandowe w nim użyte. Pracę należy wysłać na adres: oblicza.propagandy2018@gmail.com

praca zaliczeniowa

Opracować na przykładzie:

wybranego filmu kwestie związane z jego wymiarem propagandowym.
Wybranej sytuacji społecznej, która nawiązuje do filmu, a w której możemy się znaleźć (galeria handlowa, stadion, szkoła itp.)

Opracowanie powinno być krytyczne – co oznacza że nie może być jedynie opinią, ale opierać się na wybranych kategoriach i na własnej analizie (filmu, sytuacji):

KWESTIA 1: Jakiego typu propaganda? Na czym polega propagowanie treści? Czy zwiera wątki manipulacyjne czy tylko perswazyjne? Co propaguje? Co traktuje jako naturalne i pożyteczne? Czy występuje argumentacja, balans głosów? Czy są jakieś książki/artykuły wspierające proponowane tezy?
KWESTIA 2: Jakie środki formalne filmowe wspierają przekazywane tezy/wizje świata/podziały/afirmację wartości?
KWESTIA 3: Zamknięcie – podsumowanie swojej tezy

MOŻLIWOŚCI:

1. FILMIK – jako rodzaj krytyki (filmowej)– należy nagrać dowolną techniką – kamerą, telefonem. Można montować lub nie – ważne, żeby przekazać w miarę spójnie treść.

Nagranie nie powinno mieć więcej niż 1,5 minuty – a więc musi być przemyślane, streszczone i nie odczytane!!!! - ale opowiedziane.

Filmik powinien być załadowany w dowolne miejsce – wetransfer, dropbox, YT itp. – i przesłany na maila oblicza.propagandy2018@gmail.com

Sposób nazwania pliku – Nazwisko_Imię__nr indeksu_Tytuł

Uwaga – ważne żeby nie było korzystania ze źródeł bez wyraźnego zaznaczenia nawiązania do nich – w przeciwnym wypadku będzie to traktowane jako plagiat.

2. ESEJ – do 3 stron komputeropisu. Formaty: pdf, rtf.

Esej – podobne warunki związane z ujęciem krytycznym jak w przypadku nagranego materiału.

Dodatkowo: na wstępie wyraźna teza za którą będziemy argumentować. Wstęp może zajmować jeden akapit.

Konkretne dane i źródła, ujęte w formie bibliografii (autor, tytuł, strona, miejsce, rok wydania)

Kolejne argumenty mogą być w punktach.
Konkluzja i zamknięcie wywodu.

Sposób nazwania pliku podobny jak w przypadku filmiku.

Uwaga – ważne żeby nie było korzystania ze źródeł bez wyraźnego zaznaczenia nawiązania do nich – w przeciwnym wypadku będzie to traktowane jako plagiat.

UWAGA! Prace należy przesyłać do dnia ostatnich zajęć 06.06.2018

21 lutego

Obóz Jezusa

Jesus Camp

reż. Heidi Ewing/Rachel Grady, Stany Zjednoczone 2006, 87 min.

Bohaterka filmu, pastor Becky Fisher należy do społeczności Ewangelików. Całą energię wkłada w organizowanie obozów wyznaniowych dla dzieci – „Kids On Fire”. Ewangelicy wkładają wiele starań w stworzenie „Armii Boga”, której „żołnierzy” rekrutuje się wśród najmłodszych Amerykanów. Dzieci są bowiem najbardziej podatne na indoktrynację. Becky Fisher ma na tym polu wielkie zasługi.Kamera z bliska rejestruje najbardziej emocjonujące momenty działania charyzmatycznej pastor. Gdy doprowadza podopiecznych do duchowej ekstazy i histerycznych drgawek, sprawia, że mówią językami i płaczą poruszeni obecnością Ducha Świętego. Ma się wrażenie wkraczania w czyjąś intymność. Jednak kościół ewangelicki ma to do siebie, że tam eksponuje się emocje a chwalić Boga można na wiele sposobów. Podczas jednego z występów członkowie „Kids On Fire” w kamuflażach, uzbrojeni w kije, tańczą wojenne tańce w rytm chrześcijańskiego heavy-metalu. To wszystko za przyzwoleniem rodziców, którzy często, zamiast posyłać dzieci do szkoły, uczą je w domu. Choć Becky proces indoktrynacji ma doskonale zaplanowany, czasem pojawiają się zabawne niekonsekwencje. Fisher przestrzega przed Harrym Potterem jako wrogiem Boga, lecz stworzenie człowieka inscenizuje już za pomocą Barbie i Kena. Oprócz żarliwej modlitwy Becky uczy dzieci szacunku do narodowych symboli i prezydenta Georgia W. Busha, którego tekturowa podobizna jest milczącym uczestnikiem wszystkich zgrupowań. Becky Fisher nie ukrywa, że chciałaby, by jej podopieczni byli tak żarliwi w chrystianizacji jak wychowankowie palestyńskich wojskowych obozów treningowych w swojej sprawie. Muzułmanów postrzega jako wrogów. Choć Ewangelicyzm jest bliski religijnemu ekstremizmowi, do tej społeczności należy w Stanach Zjednoczonych 30 milionów osób.

28 lutego

Kumaré. Guru dla każdego

Kumaré: A True Film About a False Prophet

reż. Vikram Gandhi, Stany Zjednoczone 2011, 84 min.

Kumaré to oświecony guru ze Wschodu, który zbudował wspólnotę ludzi, głęboko wierzących w głoszone przez niego przesłanie. Odwołując się do hinduskiej filozofii i jogi, Kumaré proklamował transcendentne idee, nakłaniając ludzi do życia w zgodzie z samymi sobą, nieszkodzenia innym i uspakajania ciała na drodze fizycznych i oddechowych ćwiczeń ruchowych. Jego poglądy okazały się równie pożądane, co skuteczne, bo do wspólnoty dołączali wciąż nowi ludzie, zarówno młodzi, jak i starzy, bez względu na płeć, zawód i zainteresowania. Sedno w tym, że Kumaré to fikcyjna postać, w którą wcielił się reżyser Vikram Gandhi. Film jest zapisem tego szczególnego eksperymentu. Gandhi zdecydował się na ten krok wierząc, że w ten sposób uda się dociec, skąd w człowieku bierze się tak silna potrzeba duchowości. Ukrywając prawdziwą tożsamość pod postacią Kumaré, Gandhi ukazał jednak coś znacznie poważniejszego. Zobrazował, jak bardzo zagubiony jest dzisiejszy człowiek i jak silna jest w nim potrzeba transcendencji, nadziei i wiary. Jednocześnie udając kogoś innego niż jest w rzeczywistości, Gandhi musiał skonfrontować się z trudnym problemem własnej tożsamości. U szczytu popularności zdecydował się przekazać ludziom najważniejszą lekcję, jaką sam wyniósł z filmowego eksperymentu. Odsłonił przed nimi prawdziwe oblicze pokazując, kim tak naprawdę jest guru, któremu wszyscy wierzą. Film jest zabawnym, choć równocześnie niezwykle szczerym i wnikliwym spojrzeniem na temat relacji człowieka i wiary.

7 marca

Niemiecki życiorys

A German Life

reż. Christian Krönes/Florian Weigensamer/Roland Schrotthofer/Olaf S. Müller, Austria/Niemcy 2016, 113 min.

Kameralny portret Brunhilde Pomsel – kobiety, która w czasie II wojny światowej była sekretarką jednego z najwyżej postawionych nazistów, Josepha Goebbelsa. Dziś ma 105 lat i pomimo słabego wzroku i problemów z chodzeniem, jej umysł i pamięć wydają się odporne na działanie czasu. Twórcy filmu oddają jej głos, wybierając najbardziej minimalistyczne medium: czarno-biały obraz, zbliżenie twarzy, żadnego tła, żadnych dekoracji, żadnych dźwięków z offu, samo słowo. Czerń i biel, w jakich przedstawiona jest twarz kobiety, wyostrzają głębokie bruzdy, jakie wyrył na niej czas. Gęsta sieć zmarszczek przypomina korę drzewa. W miarę opowieści dowiadujemy się, co kryje się pod tą powierzchnią. Historia życia i ocena minionych wydarzeń zostają jaskrawo oświetlone przez czarno-biały filtr historii. Tymczasem treścią opowieści, z jaką konfrontujemy się jako widzowie, jest szarość, zwykłe banalne życie determinowane podstawowymi instynktami, unikaniem bólu, lękiem, obowiązkiem, konformizmem, obojętnością wobec polityki czy spraw, na które wydawałoby się nie mamy żadnego wpływu. I tylko co jakiś czas relację kobiety przerywają krótkie archiwalne materiały przedstawiające triumfy Trzeciej Rzeszy i ich tragiczne skutki.

14 marca

Niedokończony film

A Film Unfinished

reż. Yael Hersonski, Niemcy/Izrael 2009, 88 min.

W maju 1942 roku do warszawskiego getta przybyła ekipa filmowa Urzędu Propagandy III Rzeszy. Operatorzy pracowali przez miesiąc, rejestrując sceny z życia ulicy, pokazując skrajną nędzę i świat dobrze odżywionych, wchodząc do zabiedzonych podwórek i wykwintnych restauracji, kreując świat kontrastów i pracując nad "uchwyceniem żydowskiego charakteru". Zapis odnaleziono zaraz po wojnie, w archiwach filmowych nazistów. Przez lata uważano go za prawdziwy portret życia w warszawskim getcie. Reżyserka Yael Hersonski postanowiła zbadać okoliczności powstania filmu. 50-minutowy zapis przestudiowała ujęcie po ujęciu, przejrzała archiwa, prywatne zapiski na temat obecności ekipy w getcie, dotarła do materiałów z przesłuchań niemieckiego operatora filmowego, Willy'ego Wista. Mozolna analiza pokazuje, że dokument to jeszcze jedna mistyfikacja propagandy nazistów, a "normalne" życie od początku do końca zaaranżowano, pod bacznym okiem pilnujących porządku esesmanów. Na film składają się wspomnienia i komentarze ocalonych, fragmenty niesławnego filmu, sylwetki uchwyconych w kadrze niemieckich operatorów i przerażone spojrzenia filmowanych mieszkańców getta. Wychwycone przez reżyserkę niuanse przenoszą film na poziom uniwersalny, każą zastanowić się nad naturą i uwarunkowaniami każdego zapisu archiwalnego. Bohaterami filmu są nie tylko widoczni na ekranie mieszkańcy, ale także kilku ocalonych z Zagłady. Reżyserka konfrontuje ich z niemieckim filmem, wsłuchując się w ich komentarze. "Przechodziłam obok trupów, ale ich nie zauważałam. Nie byłam w stanie niczego poczuć. Jestem szczęśliwa, że dziś mogę płakać, że dziś jestem człowiekiem." mówi jedna z rozmówczyń.

21 marca

#chicagoGirl. Facebookowa rewolucja

#ChicagoGirl

reż. Joe Piscatella, USA/Syria 2013, 74 min.

Ala’a Basatneh to charyzmatyczna dziewiętnastolatka, która od 2011 roku za pomocą własnego laptopa pomaga w koordynacji rewolucji w Syrii. Urodziła się w Damaszku, ale jako dziewczynka wyjechała z rodzicami do Stanów Zjednoczonych i mieszka obecnie na przedmieściach Chicago. Działa za pomocą mediów społecznościowych, które okazują się ważnym czynnikiem wspierającym syryjską rewolucję. Na Facebooku ma 1200 znajomych, a na Twitterze jej profil śledzi 2000 osób. W ten sposób promuje na świecie działania syryjskich rewolucjonistów. Wrzuca demonstracje jako wydarzenia na Facebooku, używa Google Maps do informowania o trasie ich przebiegu i publikuje na swych stronach materiał nakręcony przez demonstrantów. Zapewnia im też odpowiedni sprzęt do filmowania, wysyłając minikamery w przygotowanych przez siebie paczkach. Nie ma czasu na znajomych i własne hobby, bo każdą wolną chwilę spędza na wspieraniu działań opozycyjnych wobec dyktatury Baszszara al-Assada. Oprócz niej poznajemy w filmie także kilku jej syryjskich przyjaciół-rewolucjonistów, w tym młodego dziennikarza Mazhara Omara Tayara oraz młodego filmowca Basela Szahade, którzy zginęli podczas zamieszek, a także Aousa al Mubaraka, który jak dotąd jeszcze żyje. Poznajemy też opinię ekspertów na temat konfliktu w Syrii, w tym: dziennikarzy Kurta Andersena i Claya Shirky’ego, a także wykładowczyni Zeynep Tufekci i programisty Davida Gorodyansky’ego. Dzięki temu mamy szansę obejrzeć nie tylko poruszający obraz heroizmu i odwagi młodej dziewczyny, która z poświęceniem próbuje wspierać z odległego kraju opozycję we własnej ojczyźnie, lecz również ciekawą analizę konfliktu w Syrii i roli, jaką odgrywa w nim internet, a w szczególności media społecznościowe.

28 marca

Wszystkie rządy kłamią

All Governments Lie

reż. Fred Peabody, USA 2016 , 93 min.

Film dedykowany Isidorowi Feinsteinowi Stone’owi – amerykańskiemu pionierowi niezależnego dziennikarstwa politycznego, zażartemu krytykowi kolejnych rządów, autorowi hasła All governments lie – wszystkie rządy kłamią. Człowiekowi, który przez całe swoje zawodowe życie demaskował kłamstwa, którymi kolejni amerykańscy prezydenci karmili społeczeństwo w imię różnych interesów elit. Jest to zaskakująca i niepokojąca opowieść o tym, jak kolejne rządy USA i innych światowych potęg coraz silniej sterowane są przez międzynarodowe korporacje i grupy wpływów. Jak okłamują publikę, gromadzą nielegalnie dane na temat swoich obywateli, manipulują faktami przy podejmowaniu decyzji militarnych oraz tworzą systemy pośrednio zależnych od wielkiej polityki medialnych korporacji. Film śledzi historię niezależnego dziennikarstwa w USA od czasów pioniera I. F. Stone’a po dzisiejszych dziennikarzy operujących w świecie nowych mediów i internetu. Przygląda się dokładnie procesom inwigilacji i próbom sterowania dziennikarzami przez wielkie kompanie medialne. Opisuje nacisk, jaki na prasę wywierają rządy i stojący za nimi wielcy gracze. Przygląda się konfliktom zbrojnym i temu, jak kolejne ekipy przygotowują pod nie grunt nie w oparciu o fakty, ale o określone interesy – czy to finansowe czy polityczne – grup wpływów i lobbystów. Twórcy zastanawiają się nad granicami wolności słowa i nad miejscem niezależnego dziennikarstwa na zmieniającej się z dużą prędkością scenie medialnej poddanej procesom globalizacji, redefiniującej się po nastaniu live streamingu, nowych możliwości dostępu do informacji i rozkwicie mediów społecznościowych. W filmie wypowiadają się najwybitniejsze postaci amerykańskiego dziennikarstwa niezależnego: Jeremy Scahill i Glenn Greenwald – obaj z serwisu online „The Intercept” czy Amy Goodman z internetowej telewizji Democracy Now!, ale także intelektualiści na czele z Noamem Chomskym czy niezależni filmowcy jak Michael Moore.

4 kwietnia

Obcy w raju

Stranger in Paradise

reż. Guido Hendrikx, Holandia 2016, 72 min.

Na Sycylii za murami fortecy o nazwie Europa dopiero co przybyli z krajów Afryki i Azji imigranci uczęszczają na lekcje dawane przez nauczyciela, który opowiada im o tym, jak wygląda życie na Starym Kontynencie i jak powinien przebiegać ich proces asymilacji. Edukator umiejętnie dobiera fakty, aby wzbudzić w uczniach skrajne emocje. Raz próbuje zawstydzić swoich słuchaczy, aby za chwilę podkreślić zasadność ich obecności w Europie. Ani przez chwilę nie ma wątpliwości, że relacja nauczyciela i imigrantów jest oparta na władzy. Stawką toczonej przez nauczyciela gry jest przyszłość osób zgromadzonych w klasie, w której odbywa się osobliwa lekcja. Wkrótce prowadzący zajęcia zaczyna zadawać imigrantom wnikliwe pytania. Odpowiedzi zadecydują, komu zostanie przyznany azyl polityczny. Obserwujemy proces selekcji. To moment, w którym ujawnia się arbitralność przepisów przekładanych na losy jednostek. Guido Hendrikx umiejętnie oddaje wagę decyzji podejmowanych przed kamerą i towarzyszące im napięcie. Rozmowy między przedstawicielem Starego Kontynentu a imigrantami przedstawione w filmie odzwierciedlają kierunki współczesnej debaty publicznej dotyczącej powinności Europy wobec osób pukających do jej drzwi w nadziei na poprawę warunków życia. Koszty utrzymania przybyłych ludzi i ciążące nad Starym Kontynentem dziedzictwo kolonializmu to tylko niektóre z zarysowanych w filmie problemów.

11 kwietnia

Jeden dzień w PRL

reż. Maciej Drygas, Polska 2006, 58 min.

Z pomocą aktów urzędowych, skarg, donosów i relacji milicjantów oraz kronik filmowych w tle opisany jest jeden dzień polskiej rzeczywistości demokracji ludowej.

18 kwietnia

Pre-crime. Inwigilacja 3.0

Pre-Crime

reż. Matthias Heeder/Monika Hielscher, Niemcy 2017, 88 min.

„Pre-crime” (tłumaczone jako przestępstwo albo prewencja kryminalna) to termin ukuty przez pisarza science fiction Philipa K. Dicka i spopularyzowany w filmie Stevena Spielberga „Raport mniejszości”. Coraz częściej stosowany jest jednak w literaturze naukowej do opisu systemów karnych, zajmujących się przestępstwami jeszcze nie popełnionymi. To ogół działań mających na celu przewidzenie, zakłócenie, powstrzymanie lub ograniczenie zagrożeń kryminalnych. Paradoksem jest tu niewątpliwie fakt monitorowania przestępstwa, do którego jeszcze nie doszło, a które jest niejako przesądzone. Film Matthiasa Heedera i Moniki Hielscher przedstawia współczesne systemy prewencji kryminalnej funkcjonujące już w zachodnich krajach (m.in. Wielka Brytania, Niemcy, USA). Film opowiada, na czym oparte są ich algorytmy, a także jak sprawdzają się w realnej pracy policji, poprawiając statystyki wykrywania przestępstw. Drugą stronę modelu prezentują prawnicy, aktywiści i osoby, które ku swojemu zdziwieniu znalazły się na listach osób podejrzewanych o przyszłe przestępstwa. Film jest socjologicznym esejem, badającym zacierające się granice między bezpieczeństwem a prywatnością, technologią a prawami człowieka, statystyką a konkretnym życiem.

25 kwietnia

Facebookistan

Facebookistan

reż. Jakob Gottschau, Dania 2015, 59 min.

Prawie 1,4 miliarda ludzi korzysta dziś z Facebooka i dobrowolnie dzieli się w sieci prywatnymi danymi, dając tym samym portalowi zgodę na używanie osobistych danych i zarabianie na tym pieniędzy. Facebook dąży do tego, byśmy ujawnili prywatne oblicze wirtualnemu światu, ale czy on sam chce pokazać swoją prawdziwą twarz? W rzeczywistości niewiele wiemy na temat największej na świecie publicznej sieci, stworzonej przez Marka Zuckerberga, łączącej dziś tak wielu ludzi na Ziemi. Czy jest ona w jakikolwiek sposób kontrolowana i monitorowana? Dlaczego niektóre posty i strony podlegają cenzurze? I dlaczego Facebook przechowuje dane użytkownika, nawet gdy ten usunął swój profil? Film prześwietla działalność i strukturę Facebooka, ujawniając, jak wiele osób i organizacji jest mniej lub bardziej powiązanych z jego polityką. Ujawnia na przykładzie konkretnych przypadków, jak działa on w kategoriach biznesowych i jak podchodzi do dwóch podstawowych zasad demokracji: prawa do wolności słowa i do prywatności. Efekt wydaje się szokujący. Okazuje się, że mamy do czynienia ze wzorową totalitarną organizacją, której daleko od propagowanej przez nią otwartości.

9 maja

Nie jestem twoim murzynem

I Am Not Your Negro

reż. Raoul Peck, USA/Francja/Belgia/Szwajcaria 2016, 89 min.

Raoul Peck w nominowanym do Oscara® "Nie jestem twoim murzynem" opowiada o segregacji rasowej, prześladowaniach i walce o prawa Afroamerykanów w USA. Reżyser wykorzystuje niepublikowane dotąd fragmenty niedokończonej książki „Remember This House” Jamesa Baldwina, słynnego afroamerykańskiego powieściopisarza i eseisty, oraz bogaty zasób archiwalnych filmów i zdjęć. W filmie usłyszymy głos Samuela L. Jacksona – narratora opowieści. Książka i film przedstawiają historie następujących po sobie zabójstw trzech przyjaciół Baldwina: Medgara Eversa, Malcolma X i Martina Luthera Kinga. Baldwin nie dokończył książki przed swoją śmiercią w 1987 roku. Pozostawił zaledwie trzydzieści stron, a spadkobiercy pisarza powierzyli rękopis reżyserowi Raoulowi Peckowi. Film był nominowany do Oscara® w kategorii Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny oraz otrzymał wyróżnienie Jury Ekumenicznego i Nagrodę Publiczności w sekcji Panorama na Festiwalu Filmowym Berlinale 2017.

16 maja

Jesteśmy waszymi przyjaciółmi

We Come as Friends

reż. Hubert Sauper, Francja/Austria 2014, 110 min.

Nagrodzona na festiwalach w Sundance i Berlinie brawurowa relacja z powstania najmłodszego państwa świata, Sudanu Południowego. Jej autorem jest Hubert Sauper, nominowany do Oscara® za głośny Koszmar Darwina o tragedii rybaków znad jeziora Wiktorii. Tym razem oblatuje wschodnią Afrykę skonstruowanym domowym sposobem samolocikiem, którym przylatuje aż z Francji. Z okien samolotu widzimy bezbrzeżne połacie ziemi, gdzie skumulowały się wszystkie nieszczęścia świata – to tu panuje najwyższa umieralność niemowląt, jedna trzecia ludności nie ma dostępu do wody pitnej, kraj regularnie doświadczany jest klęskami głodu, podczas których ginie nawet kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Z wysokości widać płonące wsie, wybuchające miny, lecz także zapierające dech w piersiach, porażające swym ogromem, skąpane w białym świetle, pejzaże Afryki – kontynentu w kształcie ludzkiego serca, miejsca narodzin pierwszego człowieka, jak powiedział Graham Green. Sauper ląduje na zapomnianych lotniskach i szuka swoich bohaterów – mieszka u lokalnych watażków, politycznych uchodźców, polityków, odwiedza miejscowe stacje radiowe, jest przed lokalami wyborczymi, gdzie odbywa się referendum mające przynieść niepodległość. Wysłuchuje ludzi okradzionych z ziemi przez międzynarodowe korporacje, rejestruje natchnione przemowy amerykańskich pastorów kuszących „niewiernych” wizją Raju. Oddaje głos Chińczykom budującym rafinerie i cytującym Konfucjusza, Amerykanom z ustami pełnymi sloganów o demokracji i pasterzom bezradnie patrzącym na białych dokonujących rekolonizacji tej części świata. (...) Na głębokim poziomie jego film to wielkie oskarżenie białych, od lat gwałcących Czarny Ląd. To oni przynieśli koncepcje granic i monoteistycznych religii, za sprawą których wybuchają tu krwawe konflikty. To oni dostarczają walczącym armiom broń, rozgrywając swoje interesy tak, by jak najtaniej eksploatować zasoby naturalne… Afryka w ujęciu Saupera to wyrzut sumienia całej zachodniej cywilizacji, wypchnięty poza medialny margines, wciąż traktowany z rasistowską wyższością.

23 maja

DARMOWY LANCZ

Free Lunch Society

reż. Christian Tod, Austria/Niemcy 2016, 94 min.

„Czy się stoi, czy się leży, dwa tysiące się należy” – to popularne w latach 70. ubiegłego wieku przysłowie było odpowiedzią na dogmat pełnego zatrudnienia w PRL-u. Dla wielu Polaków stało się symbolem lenistwa – skutkiem polityki, wedle której wynagrodzenie przyznawane było wszystkim niezależnie od wkładu pracy. A co by się stało, gdyby tę ideę zradykalizowano i przyznawano stały dochód z góry, pomijając samą pracę? Ronald Reagan powiedział, że nie istnieją darmowe obiady. Twórcy filmu i zaproszeni przez nich eksperci przekonują, że to nie musi być prawda. Bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) to stały dochód, który otrzymuje od państwa każdy, bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków. Ta rewolucyjna idea i jej faktyczne wprowadzenie w życie postawiłoby do góry nogami cały obecny system opieki społecznej, rynku pracy, demokracji i społeczeństwa jako takich. Niemniej jednak wobec rosnących nierówności społecznych, robotyzacji i automatyzacji pracy, a przede wszystkim pomyślnych wyników pierwszych takich rozwiązań, może okazałyby się zmianami na lepsze? Już dziś każdy mieszkaniec Alaski dostaje od swojego stanu co roku kwotę od 1 do 2 tysięcy dolarów. W ten sposób państwo od lat dzieli się z obywatelami zyskami z eksploatacji złóż ropy naftowej. Pilotażowe projekty przeprowadzone w kilku krajach, m.in. w wiejskim rejonie Namibii i w Indiach, okazały się więcej niż obiecujące. Wprawdzie Szwajcarzy odrzucili w referendum pomysł dochodu gwarantowanego, ale sam temat wszedł na dobre do debaty publicznej.

30 maja

Ziarno: nieznana historia

SEED: The Untold Story

reż. Jon Betz,Taggart Siegel, USA 2016, 94 min.

Nasiona to jedna z najcenniejszych rzeczy na Ziemi. Te żywe zarodki to maleńkie kapsuły czasowe, które przechowują wiadomości z przeszłości naszej planety. To również życie samo w sobie – dzięki nim mamy, co jeść, w co się ubrać i surowce istotne dla naszego codziennego życia. Ich różnorodność i bogactwo zaskakuje, ale w ciągu niespełna wieku rolnictwa przemysłowego pieczołowicie budowana od tysiącleci obfitość nasion drastycznie spada, a wiele z nich zagrożonych jest dziś wyginięciem. W XX wieku w Ameryce Północnej zniknęło 94% nasion warzyw – ta strata może doprowadzić do katastrofy. Irlandzki głód ziemniaczany z połowy XIX wieku, był związany z uprawą głównie jednej odmiany ziemniaków. Postęp technologiczny i żądza zysku doprowadziły do zmechanizowania rolnictwa i wysiewu na monstrualną skalę genetycznie modyfikowanych, identycznych roślin. Odpowiedzialne za to firmy, takie jak: Syngenta, Bayer, Dow Chemicals czy Monstanto kontrolują dziś ponad 2/3 światowego rynku nasion, czerpiąc z niego bezprecedensowe zyski. Naukowcy ostrzegają przed załamaniem globalnej produkcji bananów, pomarańczy, kawy i kokosów z powodu krótkowzrocznego polegania wyłącznie na jednej odmianie nasion. Film to opowieść ku przestrodze, portretująca z wykorzystaniem technik animacji historię i cykl przemiany nasion oraz toczącą się w ich tle walkę człowieka z naturą. Poznajemy zapalonych aktywistów społecznych, którzy za wszelką cenę walczą o zachowanie bogactwa odmian nasion. W fascynujących wywiadach z Vandaną Shivą, Jane Goodall, Andrew Kimbrellem, Winoną Laduke i Rajem Patelem dowiadujemy się o roli nasion, a przede wszystkim dlaczego warto o nie dbać i troszczyć się o jak najszerszą ich różnorodność. Nasiona są dziś towarem, który jest własnością prywatnych korporacji. Zmodyfikowane genetycznie rośliny, wyhodowane w sterylnych laboratoriach dominują nie tylko na polach rolników, lecz także na stołach ludzi na całym świecie. Doprowadzają do społecznych kryzysów i ludzkich tragedii, takich jak w Indiach, gdzie w ciągu ostatnich 20 lat 250 tysięcy rolników popełniło samobójstwo z powodu długów wynikających z uzależnienia od biotechnologicznych koncernów. Nie wszystko okazuje się jednak stracone. Cała nadzieja w ruchach oddolnych, podejmowanych przez aktywistów, ekologów, naukowców, a także niezależnych rolników walczących z monokulturą upraw. Protesty i marsze w stylu Marszu Przeciw Monsanto mają poparcie milionów ludzi na całym świecie. Idea banku nasion, wspólnotowych ogrodów i upraw, a także nowe pokolenie świadomych i wyedukowanych rolników dają szansę na znalezienie przeciwwagi i bardziej zrównoważone, niezależne rolnictwo. Walka o nie trwa.

6 czerwca

FILM NIESPODZIANKA

PREMIERA - pokaz specjalny w ramach festiwalu MILLENNIUM DOCS AGAINST GRAVITY. Tytuł projekcji zostanie podany w późniejszym terminie. Podczas ostatniej projekcji zaprezentujemy film z tegorocznej lub jednej z ostatnich edycji festiwalu Millennium Docs Against Gravity.